Wzrost kursu franka i jego wpływ na gospodarkę i giełdę

Niestety w ostatnich tygodniach informacje i decyzje niezależne od nas, nie rozpieszczają nas. Najpierw Rada Polityki pieniężnej postanowiła jednak nie obniżać stóp procentowych. O efekcie tej decyzji pisałem szeroko miesiąc temu tutaj: Co dalej z giełdą i gospodarką? Co podpowiada struktura PKB w 3q 2014?. Później nastąpiło załamanie kursu rubla, szczegółową analizę na ten temat zrobiłem tutaj: Krach na rublu: konsekwencje dla gospodarki, giełdy i złotówki. Z kolei ostatnio, po wczorajszej decyzji Szwajcarskiego Banku Centralnego o zniesieniu sztywnego powiązania franka z euro na poziomie 1,2 euro za franka. Doświadczyliśmy na własnym skórze jak wyglądał wzrost kursu franka do niebotycznych poziomów. 

Pojawia się więc pytanie jak wzrost kursu franka wpłynie na polską gospodarkę, giełdę i sektor bankowy?

Wzrost kursu franka i jego wpływ na gospodarkę

Według danych KNF obecna wartość kredytów hipotecznych udzielonych we frankach to około 130 mld zł (dane za listopad 2014 r.)

Jeżeli założymy, że wzrost kursu franka i średni okres spłaty frankowych kredytów hipotecznych wynosi:

1. 10 lat, w takim wypadku w skali roku do spłacenia jest około 13 mld zł (130 mld zł/10). W takiej sytuacji, dla każdego dziesięciu procent wzrostu kursu franka, kredytobiorcy, tylko z tego tytułu, muszą w skali roku zapłacić 1,3 mld zł więcej .
2. Jeżeli z kolei ten okres spłaty wynosi 20 lat, do spłacenia w skali roku jest około 6,5 mld zł  (130 mld zł/20). W takiej sytuacji, dla każdego dziesięciu procent wzrostu kursu franka, kredytobiorcy, tylko z tego tytułu, muszą w skali roku zapłacić 750 mln zł więcej.

Jak wzrost kursu franka odnieść do PKB?

Obecnie PKB Polski w skali roku wynosi około 1 700 mld zł. Jeden punkt procentowy z tego to 17 mld zł a jedna dziesiąta punktu procentowego to 1,7 mld zł.

W pierwszym wariancie (10 lat spłata kredytów) mamy wpływ niecałą jedną dziesiątą punktu procentowego na PKB, w drugim jeszcze mniej bo połowę z tego.

Innymi słowy dla wzrostu kursu franka o obecne 20%, efekt osłabienia kursu franka i jego wpływu na PKB będzie rzędu około jedna dziesiąta punktu procentowego PKB.

Powyższe obliczenia są uproszczeniem, ponieważ w rzeczywistości dodatkowo Bank Centralny obniżył stopy procentowe (do minus 0,75). Co spowoduje, że wartościowo raty kredytów do spłacenia będą jeszcze niższe. Innymi słowy bezpośredni wzrost kursu franka i jego wpływy na PKB będzie niższy niż wychodzi z obliczeń powyżej.

Natomiast warto też zwrócić uwagę, że może też być inny efekt uboczny osłabienia kursu franka:

Osoby, które zaciągnęły kredyty hipoteczne we frankach mogą ograniczyć dodatkowo konsumpcję ze względu na obawy, że kurs franka może jeszcze bardziej pójść do góry.

Czynnik ten nie wydaje się jakoś bardzo prawdopodobny, bo ten efekt już pewnie dawno nastąpił, bo kurs franka już od dłuższego czasu idzie do góry:

Wynagrodzenia + Inflacja konsumentów + Nominalne wynagrodzenia

Ponadto warto też zwrócić uwagę, że według danych GUS wynagrodzenia (również te realne) rosną w skali roku od dłuższego czasu, więc w ten sposób tworzy się automatyczny „bufor bezpieczeństwa” dla tych osób:

Wzrost wynagrodzeń nadal powinien być kontynuowany, bo bezrobocie nadal bardzo mocno spada w skali roku. Jest to już minus 1,9 punktu procentowego według danych sprzed paru dni (szczegółowo na ten temat pisałem ostatnio w komentarzu pod tym wpisem: Bezrobocie w Polsce spadnie do 5% w 2018 roku!? Cykl dziesięcioletni na rynku pracy).

W efekcie nasz wykres bezrobocia wygląda tak:

(Uwaga: jeżeli ktoś jest tutaj nowy, spostrzeżenia z tego artykułu to kontynuacja moich przemyśleń ze stycznia 2013 roku: Polską gospodarkę czeka kilka tłustych lat ? ? ? : Michał Stopka „Cykl dziesięcioletni” oraz jesieni 2014 roku: Bezrobocie w Polsce spadnie do 5% w 2018 roku!? Cykl dziesięcioletni na rynku pracy w praktyce, gdzie pisałem, że w ciągu kilku lat bezrobocie bardzo mocno spadnie w Polsce, być może nawet do kilku procent. Dlatego też zachęcam najpierw do zapoznania się z powyższymi spostrzeżeniami.)

Ponadto warto też zwrócić uwagę, że jeżeli na przykład wynagrodzenia rosną o pięć punktów procentowych w skali roku. To przy racie kredytu hipotecznego, która stanowi na przykład jedną trzecią budżetu domowego, jest to równoznaczne ze wzrostem tej raty o 15% (aby wzrost raty był równy wartościowo wzrostowi wynagrodzenia: 1/3 razy 15% = 5%). Tak więc wzrost wynagrodzeń w ostatnim roku, prawie rekompensuje ostatni wzrost kursu franka.

Wzrost kursu franka i jego wpływ na giełdę

Niestety, tak jak już wiele razy pisałem w ostatnim roku, takie wydarzenia powodują, że inwestorzy podejmują nerwowe decyzje.

Ponadto wzrost kursu franka ma wpływ na te banki, które w dużej mierze mają portfel kredytowy zbudowany w oparciu o kredyty we frankach. Wystarczy zobaczyć na kursy poniższych banków:

Czy nawet kurs PKO BP:

Wpływ wzrostu kursu franka to nie tylko potencjalnie mniejsze zyski ale i ryzyko dla tych banków wprowadzenia jakiejś ustawy, która będzie miała wydźwięk podobny do tej jaką parę lat temu wprowadził Orban na Węgrzech. Trzeba pamiętać, że mamy rok wyborczy i może być głośno na ten temat.

Podsumowanie

Sam wzrost kursu franka o 20% nie powinien mieć specjalnego wpływu na PKB. Oczywiście wpływ ten byłby większy, jeżeli frank poszybowałby do góry znacznie więcej.

Niestety do tego dochodzą nam inne czynniki, jak brak obniżek stóp procentowych czy osłabienie rubla, co już razem wzięte ma już trochę większy wpływ na PKB (ale cały czas nie jakiś duży).

Natomiast jeżeli chodzi o giełdę, powyższe wydarzenia już w jakimś stopniu są uwzględnione w bieżących kursach, co widać we wskaźnikach:

Oczywiście to wszystko przy założeniu, że nie będzie kolejnych czarnych łabędzi, bo jak widzimy w ostatnich tygodniach, jesteśmy raczej zaskakiwani negatywnie niż pozytywnie.

Jak to wszystko razem wzięte może wpłynąć na gospodarkę i giełdę w 2015 roku?

Niestety tak jak pisałem ostatnio tutaj: Co Ty możesz zrobić aby w Polsce było lepiej?, przez chorobę mojej córeczki, styczniowe plany kolejnych wpisów trochę mi się pokomplikowały, ale jak to się mówi „co się odwlecze to nie uciecze” i będę pisał też na ten temat w kolejnych tygodniach.

I jeszcze na koniec dla osób, które mają kredyt we frankach, co z tym robić, dwa artykuły na ten temat, które mogą naprowadzić na ciekawe spostrzeżenia te osoby, można przeczytać tutaj i tutaj.