Wybory w Grecji: wpływ na gospodarkę europejską i polską

Tak jak pisałem ostatnio tutaj: Wzrost kursu franka i jego wpływ na gospodarkę i giełdę mamy kolejnego czarnego łabędzia: wybory w Grecji wygrała partia SYRIZA. Poniżej kilka moich przemyśleń na temat tego jak wybory w Grecji mogą wpłynąć na europejską i polską gospodarkę.

Poniższe spostrzeżenia opierają się na podobnym toku rozumowania jak w przypadku bankructwa Cypru, o czym pisałem w dwóch artykułach w 2013 roku. Wnioski tam wyciągnięte okazały się słuszne więc są szanse, że i tym razem analiza okaże się słuszna:

• Co tak naprawdę dzieje się na Cyprze? Poznaj biznes Bank: dlaczego nie można ukraść pieniędzy których nie ma…
• Cypr: jakie prawdziwe konsekwencje „eksperymentu”?

Wybory w Grecji a dane o gospodarce

Na początek zobaczmy jak zachowywała się dynamika PKB w Grecji za ostatnie dziesięć lat (ujęcie kwartalne):

Źródło: pl.tradingeconomics.com/greece/gdp-growth-annual

Jak widzimy powyżej, paradoksalnie, najprawdopodobniej to co najgorsze pod względem spadku PKB w Grecji już za nami. Po ujemnych dynamikach PKB za ostatnie parę lat, ostatnio dynamika PKB znowu zakręciła do góry (w drugiej połowie 2014 roku).

Poprawa w greckiej gospodarce przekłada się na bezrobocie w Grecji, które oczywiście jest bardzo wysokie (bankructwo kraju) ale widać już na nim poprawę:

Źródło: pl.tradingeconomics.com

Podobnie zresztą jeżeli chodzi o bezrobocie wśród młodzieży, chociaż i tak jest ono na bardzo wysokim poziomie.

Ponadto warto też wspomnieć, że PKB jest dosyć ułomny pojęciem i jego wartość może się mocno zmieniać z roku na rok, szczególnie, jeżeli odetnie się kroplówkę w formie życia na kredyt (to właśnie wydarzyło się w Grecji po tym jak już nie było kolejnych chętnych na obligacje emitowane przez Grecję a środki z UE nie zostały dobrze wykorzystane).

Dlatego też po okresie spadku PKB, jak już gospodarka mocno się skurczy, w kolejnych okresach wystarczy niewielki impuls wzrostowy i na wykresie możemy zobaczyć wzrost względem poprzedniego roku (efekt niskiej bazy).

Po powyższych spostrzeżeniach warto teraz przytoczyć dane o greckiej gospodarce i porównać je z wielkością gospodarki europejskiej i polskiej (dla przypomnienia w Grecji mieszka około 11 mln ludzi):

Źródło: wikipedia

Jak widać powyżej gospodarka grecka to bardzo mała gospodarka i w roku 2011 stanowiła około dwóch procent w gospodarce europejskiej i około 60 % polskiej gospodarki. Ale to są dane z 2011 roku. Z powyższych wykresów wiemy, że od tego czasu gospodarka grecka skurczyła się jeszcze bardziej. W efekcie PKB za 2014 roku jest zdecydowanie mniejsze i wyniosło około 240 mld zł:

Źródło: pl.tradingeconomics.com

W tym czasie PKB dla Europy praktycznie się nie zmieniło a w Polsce urosło o około sześć procent. Tak więc obecny udział gospodarki greckiej w relacji do europejskiej jest jeszcze mniejszy i wynosi około 1,5 punktu procentowego. Nie jest to jakoś bardzo dużo.

Wybory w Grecji a zadłużenie

Tak z kolei wygląda zadłużenie Grecji do PKB:

Źródło: pl.tradingeconomics.com

Jak widać powyżej, zadłużenie Grecji jest całkiem spore. Warto tutaj jednak zauważyć, że w wartościach bezwzględnych wartość długu musiała spaść, ponieważ wartościowo spadło PKB Grecji. Ponadto, jeżeli PKB Grecji rzeczywiście dalej rosłoby, relacja długu do PKB może się zmniejszać.

Wybory w Grecji a Działania Europejskiego Banku Centralnego i uruchomienie europejskiego QE

W kontekście działań Mario Draghi i ECB, uruchomienie europejskiego QE nie jest przypadkowe. Wybory w Grecji w tym kontekście są zdecydowanie mniejszym zagrożeniem niż gdyby QE nie było. Tak jak pisałem pod koniec 2013 roku: Europejski Bank Centralny boi się krachu?, ECB nie podejmuje przypadkowych działań, a późniejsze dane gospodarcze pokazują, że ECB wie co robi.

Wybory w Grecji: co nam z tego wszystkiego wychodzi

Jak widać z analizy powyżej, wpływ greckiej gospodarki na europejską jest relatywnie niewielki. Ponadto grecka gospodarka jest mocno zadłużona więc partia SYRYZA nie ma zbyt dużego pola manewru, bo jak nie będą mieli pieniędzy na emerytury i wypłaty dla urzędników ludzie zaraz wyjdą im na ulicę.

Wybory w Grecji wygrała partia Syriza, ale paradoksalnie to ona może przeprowadzić część reform, których nie udało się przeprowadzić poprzedniemu rządowi. Ma przecież spore poparcie ludzi na ulicy. Oczywiście może tak będzie a może nie, niemniej jednak jest też taka opcja, że wybory w Grecji będą miały takie konsekwencje.

Tym bardziej, że jeżeli sytuacja gospodarcza będzie się nadal poprawiała w Grecji, Unia Europejska może bardziej przychylnym okiem spojrzeć na propozycje partii Syriza.

Na zakończenie warto też wspomnieć, że obecna sytuacja Grecji i jej wpływ na gospodarkę europejską jest znacznie mniejszy niż było to jeszcze w 2009 czy 2011 roku.

Po pierwsze jest to już o wiele mniejsza gospodarka. Po drugie, co równie ważne, obecnie banki i ECB poczyściły już w dużym stopniu bilanse z greckich papierów. Dlatego ewentualne perturbacje gospodarcze w Grecji nie powinny być już takim zagrożeniem dla europejskiego systemu bankowego.

Być może, podobnie jak w przypadku cypryjskich banków: Cypr: jakie prawdziwe konsekwencje „eksperymentu”?, Grecja będzie kolejnym eksperymentem co może się stać z państwem, które chce wyjść ze strefy euro i nie chce dokonywać reform.

I będzie to przykład dla innych państw co może się stać, jeżeli politycy będą chcieli pójść ścieżką Grecji. Zobaczymy, czas pokaże, czy powyższe spostrzeżenia okażą się słuszne.

Wybory w Grecji: wpływ na polską gospodarkę

Na temat ostatnich danych napływających z gospodarki pisałem tutaj: A nie mówiłem? :-) Świetne dane : produkcja przemysłowa, dynamika zatrudnienia, wynagrodzenia i bezrobocie. Tutaj nic się nie zmienia.

Natomiast to co warto wspomnieć, to przy ewentualnym negatywnym rozwoju sytuacji w Grecji, złotówka może się osłabić, co może mieć wpływ na polską gospodarkę w kontekście franka szwajcarskiego. Szczegółową analizę na ten temat zrobiłem jednak tutaj Wzrost kursu franka i jego wpływ na gospodarkę i giełdę więc nie ma sensu tego tutaj powtarzać.