Rynek pracy w Polsce w 2019 roku. Szczyt cyklu dziesięcioletniego. Czekałem na ten wpis 10 lat! List do akcjonariuszy październik 2018

Wow, aż nie chce się wierzyć, jak w szwajcarskim zegarku :-) Dokładnie pięć lat temu, w styczniu 2013 roku kiedy bezrobocie wynosiło około 15%, napisałem Wam, że do 2018 roku bezrobocie bardzo, bardzo mocno spadnie do około 5%. Rynek pracy przejdzie ze skrajnego rynku pracodawcy w rynek pracownika. Minęło pięć lat i cykl się dopełnił 💪👏😎 Teza sprzed pięciu lat bardzo fajnie się zrealizowała. Ale co dalej? Jak będzie wyglądał rynek pracy w Polsce w 2019 roku? I do roku 2023?

W poprzednim liście do akcjonariuszy tutaj przedstawiłem Wam moją wizję co chcę robić przez kolejne dwadzieścia lat. Czas więc przejść do konkretnych działań realizujących krok po kroku moją wizję. Jak widzicie w poniższej analizie. Kierunek w jakim zmierzamy na rynku pracy jest jeden. Dlatego teraz jest czas na realizację mojego marzenia:

Oczywiście w pojedynkę nie jest łatwo realizować w Polsce marzenia dlatego buduję zespół współpracowników, którzy już pomagają mi budować moje „COŚ” (wnętrze niebieskiego trójkąta). W poprzednim liście do akcjonariuszy pisałem, że drugi Londyn, Londyn nad Wisłą to ten cały, większy, zielony trójkąt. Łącząc te dwa trójkąty spełnimy moje marzenie aby miliony osób w Polsce zarabiały kilkanaście tysięcy miesięcznie. Abyśmy mieli wiele globalnych biznesów. Abyśmy mieli wiele mega spółek notowanych na polskiej giełdzie.

Zapisz się na mój newsletter oraz dołącz do moich inicjatyw na Facebooku, które mają za zadanie zrealizować moją wizję:

• Inwestorzy: Forum Inwestora Profesjonalnego (FIP: jest już prawie grubo pond 2 000 osób)
• Eksperci: Kilkanaście Tysięcy Miesięcznie (KTM: jest już prawie zaraz będzie ponad 1 000 osób)
• Przedsiębiorcy: Pierwsze Kroki Janusza Biznesu (PKJB: jest już kilkaset osób, właśnie przybyło 100)

Uwaga: jeżeli jesteś moim stałym czytelnikiem, znasz historyczne wpisy od 2013 roku na temat cyklu dziesięcioletniego. Ponadto wiesz jak powstają wykresy gdzie nakładam na siebie trzy cykle na jednym wykresie. Możesz od razu przejść do drugiej części tego wpisu do punktu numer: 3. Rynek pracy w Polsce w 2019 roku: Aktualne dane wrzesień 2018 roku (zaznaczyłem go na zielono). Gdzie zaczynam analizę obecnej sytuacji/dzielę się najnowszymi przemyśleniami co będzie w roku 2019 i kolejnych. Piszę o tym aby lepiej czytało się  Wam moją dzisiejszą analizę.

To jest wpis z serii edukacyjnej:
„Cykl dziesięcioletni w polskiej gospodarce i na rynku pracy”

Jeżeli jesteś tutaj nowy/nowa, warto, po przeczytaniu tego wpisu, zapoznać się z poniższymi analizami oraz komentarzami. Moimi oraz moich czytelników na temat mojego odkrycia w zakresie cyklu dziesięcioletniego:

1. Rok 2013:
   • Styczeń: Polską gospodarkę czeka kilka tłustych lat ? ? ? : Michał Stopka „Cykl dziesięcioletni”
   • Styczeń: Michał Stopka “Cykl dziesięcioletni”: Co to jest tak naprawdę PKB?
   • Styczeń: „Michał Stopka cykl dziesięcioletni”: przyczyny fundamentalne tłustych i chudych lat w polskiej gospodarce i bezrobociu
   • Październik: Nadchodzi rynek pracownika… Jak niskie bezrobocie w 2013 i 2014 r.?
2. Rok 2014 wrzesień: Bezrobocie w latach 2014-2018 spadnie do 5%! Cykl dziesięcioletni w gospodarce i na rynku pracy
3. Rok 2015:
   • Kwiecień: Wynagrodzenia aż +30% do 2018r.: czas na podwyżkę/zmianę pracy! Cykl dziesięcioletni na rynku pracy
   • Październik: Jednocyfrowe bezrobocie w Polsce :) Czekałem na ten wpis trzy lata! Cykl dziesięcioletni w gospodarce i na rynku pracy
4. Rok 2016 sierpień: Bezrobocie 2016 najniższe od upadku komunizmu :) Czekałem na ten wpis cztery lata (!) Cykl dziesięcioletni w gospodarce i na rynku pracy
5. Rok 2017 luty: Prawdziwy rynek pracownika :) Rok 2017/2018 będzie masakra! Obniżenie wieku emerytalnego + cykl dziesięcioletni na rynku pracy i w polskiej gospodarce
6. Rok 2018 październik: Rynek pracy w Polsce w 2019 roku. Szczyt cyklu dziesięcioletniego na rynku pracy. Czekałem na ten wpis 10 lat! List do akcjonariuszy październik 2018 <— jesteś tutaj

1. Moja prognoza z 2013: Bezrobocie mocno spadnie do niskiego jednocyfrowego do jesieni 2018 roku. Czekałem na ten wpis 10 lat!

W dalszym akapicie wrzucam najnowsze wykresy, które przygotowałem dla Was z ostatnimi danymi za wrzesień 2018 roku. Zanim to zrobię. Poniżej dla przypomnienia co wiedzieliśmy w 2013 roku. I co wtedy pisałem na temat cyklu dziesięcioletniego. Zwróćcie uwagę, że poniżej podaję też linki do analiz, które zrobiłem na blogu w 2009 roku gdy jeszcze pracowałem w OFE Poczytlion. A sam cykl dziesięcioletni odkryłem we wrześniu 2008 roku gdy zastanawiałem się co może się wydarzyć z gospodarką i bezrobociem w Polsce bo właśnie upadł Lehman Brothers. Czyli dokładnie dziesięć lat temu:

Poprzednich kilka wpisów dotyczących możliwego krachu systemu emerytalnego i bankructwa polskich finansów publicznych ma dosyć pesymistyczną wymowę: W matni: krach polskiej gospodarki w ciągu kilkunastu lat? Podatki + wyjazdy = bankructwo państwa i ZUS więc dzisiaj z kolei coś bardzo optymistycznego.

Oczywiście krach polskiej gospodarki nie musi nastąpić. Jeżeli My Polacy skoncentrujemy się na rozwoju gospodarczym, dzięki czemu mocno wzrosną wynagrodzenia. Ludzie przestaną wyjeżdżać i zwiększą się wpływy budżetowe.

Tak jak pisałem krach polskiej gospodarki może wystąpić dopiero po 2018 r. gdyż do tego czasu powinien realizować się scenariusz poprawy danych makro o którym piszę od jesieni 2012 r. : Giełda/Gospodarka.

Poprawa danych makro będzie się realizowała również w związku z cyklem dziesięcioletnim o którym pisałem w styczniu 2013 r.:

• Polską gospodarkę czeka kilka tłustych lat ? ? ? : Michał Stopka „Cykl dziesięcioletni”
• Michał Stopka “Cykl dziesięcioletni”: Co to jest tak naprawdę PKB?
• “Michał Stopka cykl dziesięcioletni”: przyczyny fundamentalne tłustych i chudych lat w polskiej gospodarce i bezrobociu

Dla przypomnienia dwa wykresy bardzo ciekawych, pięcioletnich tendencji na wskaźniku bezrobocia GUS:

Poniżej zaznaczyłem trzy pięcioletnie cykle wzrostu bezrobocia, czyli lata: 1989-1993, 1999-2003 oraz ostatni 2009-2013:

Jak widać na powyższym wykresie systematyczny, kilkuletni wzrost bezrobocia pojawiał się w Polsce od upadku komunizmu dokładnie co 10 lat! :

1. Dołek bezrobocia jesień 1988 (zaraz przed „kryzysem” komunizmu i jego upadkiem)
2. Dołek bezrobocia jesień 1998 (zaraz przed „kryzysem” rosyjskim i bankructwem Rosji)
3. Dołek bezrobocia jesień 2008 (zaraz przed „kryzysem” światowym i upadkiem Lehman Brothers)

Poniżej zaznaczyłem dwa pięcioletnie cykle spadku bezrobocia, czyli lata: 1994-1998, 2004-2008

Jak widać na powyższym wykresie pięcioletnie okresy spadku bezrobocia również powtórzyły się dokładnie co 10 lat! :

1. Szczyt bezrobocia 1994
2. Szczyt bezrobocia 2004 (zaraz po ogłoszeniu „dziury” Bauca)
3. Szczyt bezrobocia 2013/2014 ? (zaraz po ogłoszeniu „dziury” Rostowskiego)

Dlatego też kolejny, cykliczny spadek bezrobocia nastąpi w latach 2014-2018.

Zostawiając na boku rozważania co może stać się za parę lat. Dzisiaj parę moich przemyśleń co stanie się z rynkiem pracy  i jak będzie wyglądało bezrobocie w Polsce w roku 2013 i 2014:

Parę lat temu, w połowie roku 2009 przedstawiłem analizę na temat wysokości wskaźnika bezrobocia w ciągu kolejnych dwóch lat czyli dla roku 2009 i 2010: Jak niskie będzie bezrobocie w Polsce w 2009 i 2010? czyli dlaczego analiza fundamentalna to klucz do sukcesu cz.3. Podałem wtedy 15 argumentów dlaczego bezrobocie, nie powinno przekroczyć 12 % (wzrost z około 9 %).

Z perspektywy czasu tezy tam zawarte bardzo ładnie się zrealizowały bo bezrobocie na koniec 2009 i 2010 roku rzeczywiście było około 12 %. Warto pamiętać, że jest to okres zaraz po upadku Lehmana i wiele osób pisało/mówiło, że bezrobocie może szybko wzrosnąć powyżej 15 %. Dla przypomnienia 1 % bezrobocia to około 150 tyś. osób bezrobotnych.

Oczywiście już wtedy zdawałem sobie sprawę z cyklu dziesięcioletniego więc po paru tygodniach, na jesieni 2009 zrobiłem kolejną kompleksową analizę gospodarki na lata 2009-2012: Wiedzieć dlaczego coś się wydarzyło a dzięki temu wiedzieć co może się wydarzyć to klucz do sukcesu cz.2?, czyli dlaczego PKB w latach 2006/2012 może być kopią lat 1996/2002. Analizę rynku pracy uzupełniłem więc o spostrzeżenie, że lepsze zachowanie rynku pracy będzie trwało najprawdopodobniej w roku 2009 i 2010, ale aby cykl się dopełnił ponownie będzie słabiej z gospodarką i rynkiem pracy w latach 2011, 2012 i 2013:

Od tamtego czasu minęły już jednak cztery lata i cykl na rynku pracy właśnie się dopełnił.

Dzisiaj ministerstwo pracy podało wstępne dane o wskaźniku bezrobocia za wrzesień 2013 r. Wyniósł on wstępnie 13 %. Oczywiście sam spadek poziomu bezrobocia nie ma znaczenia w okresie letnim w porównaniu do okresu zimowego, gdyż jest to spadek sezonowy.

Ale jak zobaczymy co dzieje się ze wskaźnikiem bezrobocia w skali roku widzimy, że skończył się już okres wzrostu bezrobocia:

Dla przypomnienia: prawa skala i niebieska linia to wskaźnik bezrobocia GUS a lewa skala i czerwona linia ile to bezrobocie się zmieniło w skali roku (aby właśnie „odsezonować dane”). Parę miesięcy temu bezrobocie rosło w skali roku nawet o ponad jeden punkt procentowy. W sierpniu i wrześniu bezrobocie wzrosło jednak już tylko o 0,6 punktu procentowego w skali roku.

Zielonymi i czerwonymi strzałkami zaznaczyłem co działo się w kolejnych kwartałach. Ze wskaźnikiem bezrobocia GUS kiedy „czerwona linia” zaczęła zakręcać jak ostatnio. Widać wyraźnie, że roczna zmiana wskaźnika bezrobocia fajnie wyprzedza tendencje na bezrobociu GUS.

2. Prognoza z 2014 roku: bezrobocie spadnie w 2018 roku do 5%. I mamy 5% :-)

Z kolei w roku 2014 podałem/obliczyłem prognozę spadku bezrobocia w Polsce do 5% w roku 2018. Wprowadziłem też dwa wykresy, które co roku następnie dla Was aktualizowałem. Warto rzucić okiem na cytat z 2014 roku. Jak i wytłumaczenie krok po kroku jak powstają te dwa wykresy bo bez tego ktoś nie zrozumie jak zaktualizowałem je w kolejnym akapicie o najnowsze dane:

Cykl dziesięcioletni na rynku pracy: porównanie poprzednich cykli

Jeżeli nałożymy na jeden wykres zachowanie wskaźnika bezrobocia w Polsce od początku 1988, 1998 oraz 2008 roku (w rozbiciu na dziesięcioletnie okresy) otrzymamy następujący wykres (założyłem, że np. sierpień 1994 roku to to samo co sierpień 2004 roku oraz sierpień 2014 roku):

(uwaga: dla cyklu od 1988 roku wtedy był jeszcze w Polsce komunizm i dlatego nie mamy jeszcze wykresu bezrobocia, bezrobocie jako takie zaczyna stopniowo rosnąć dopiero od upadku komunizmu w połowie 1989 roku)

Jak widać powyżej cykl dziesięcioletni na bezrobociu historycznie miał swój dołek w okolicach roku kończącego się na „osiem” (1988, 1998,2008). Następnie szczyt w okolicach roku kończącego się na „cztery” (1994, 2004, podobnie ostatnio, gdybyśmy nie mieli bardzo łagodnej zimy na przełomie 2013/2014 a z kolei bardzo surowej na przełomie 2012/2013, szczyt bezrobocia mielibyśmy prawdopodobnie na wiosnę 2014 roku).

Cykl dziesięcioletni na rynku pracy: dynamika bezrobocia

Z kolei poniżej przedstawiłem te same okresy dziesięcioletnie na wskaźniku bezrobocia. Również zastanawiamy się o ile punktów procentowych historycznie bezrobocie rosło lub spadało w ciągu jednego roku:

Na wykresie powyżej, oprócz tego, że w okresie dziesięcioletnim bezrobocie historycznie zachowywało się podobnie. Widać na przykład również bardzo fajnie, że wzrost bezrobocia w skali roku po upadku Lehman Brothers w 2008 roku był bardzo podobny do wzrostu bezrobocia w skali roku w… 1998 roku, kiedy z kolei mieliśmy do czynienia z kryzysem rosyjskim i bankructwem Rosji.

Na wykresie powyżej widać również, że do 2018 roku bezrobocie powinno spadać. Podobnie jak było to dziesięć i dwadzieścia lat temu. A skoro tak, możemy założyć na przykład, że w ciągu kilku kolejnych lat. Do roku 2018, obecny wskaźnik bezrobocia będzie się zachowywał tak jak w poprzednim cyklu czyli w latach 2004-2008.

Cykl dziesięcioletni na rynku pracy: odwzorowanie poprzednich cykli

W takim układzie otrzymamy poniższy wykres, gdzie bezrobocie powinno nam spaść do poziomu niskich kilku procent:

Historię tego jak wyglądało bezrobocie w Polsce można znaleźć na stronach GUS. W sekcjiwskaźniki makroekonomiczne natomiast jak wygląda na bieżąco bezrobocie w Polsce publikuje ministerstwo pracy w aktualnościach

Cykl dziesięcioletni na rynku pracy: podsumowanie

W latach 2004-2008 bezrobocie spadło o dwanaście punktów procentowych (z 21% na 9%). Z kolei w latach 1994-1998 bezrobocie spadło o osiem punktów procentowych (z 17% na 9%) co daje średnią w wysokości dziesięć punktów procentowych.

W obecnym cyklu, na wiosnę 2013 roku bezrobocie wynosiło prawie piętnaście punktów procentowych. Jeżeli odjąć od tego średnią spadku bezrobocia z ostatnich dwóch cykli dziesięcioletnich, otrzymamy docelowe bezrobocie w 2018 roku na poziomie pięciu punktów procentowych.

Oczywiście obecnie mamy wydarzenia na Ukrainie co jest dodatkowym czynnikiem wpływającym na gospodarkę. Niemniej jednak, jak pokazałem powyżej, cykl dziesięcioletni na rynku pracy to bardzo potężny cykl a najlepsze pod tym względem dopiero przed nami. Nie jest ważne, czy na końcu będzie to dokładnie pięć punktów procentowych, ważny jest kierunek i długoterminowe procesy zachodzące w gospodarce i na rynku pracy. Szczególnie w obecnej sytuacji i tego co dzieje się na Ukrainie oraz ryzyk dla gospodarki związanych z sankcjami.

I jeszcze na zakończenie taka ciekawostka związana z cyklem dziesięcioletnim: kiedy ostatnio była rewolucja na Ukrainie? Równo dziesięć lat temu w… 2004 roku. Po dziesięciu latach historia znowu się powtarza… Cykl dziesięcioletni ma wpływ na wiele rzeczy. Tylko tym razem Putin wyciągnął wnioski na podstawie tego co stało się dziesięć lat temu… 

3. Rynek pracy w Polsce w 2019 roku: Aktualne dane wrzesień 2018 roku

Poniżej macie zaktualizowane wykresy, których powstawanie opisałem powyżej. Tak wyglądają trzy pełne cykle nałożone na siebie na jednym wykresie:

Tak z kolei zmiana bezrobocia w skali roku

Robi wrażenie co? Do tej pory ostatni cykl dziesięcioletni idzie jak po sznurku.

4. Rynek pracy w Polsce w 2019 roku: obniżenie wieku emerytalnego. Jakie dane GUS za październik 2018?

Patrząc na powyższe wykresy Warto zwrócić uwagę, że od października 2018 roku obniżono wiek emerytalny. Co trochę zmienia dokładny przebieg wskaźnika. W konsekwencji ostatnie miesiące bezrobocie spadało mocniej w skali roku. Nie tak jak wynikałoby tylko z procesów gospodarczych bo po prostu część bezrobotnych wyrejestrowała się szybciej przechodząc na emeryturę. Jeżeli to uwzględnić, w skali roku bezrobocie nie spadało aż tyle co wynikałoby z powyższego wykresu. Innymi słowy w skali roku dążyliśmy w spadku bezrobocia bardziej w stronę zerowej zmiany rocznej bezrobocia. Czyli dokładnie tak jak wynikałoby to z powyższego wykresu dla roku 1998 oraz 2008. Czyli wszystko zgodnie z planem.

W tym kontekście jestem ciekaw jakie dane wyjdą za październik. Bo jest to pierwszy, pełny rok od kiedy obniżono wiek emerytalny. I zniknie efekt bazy. Za wrzesień bezrobocie rok do roku spadło minus 1,2 punktu procentowego w skali roku. Ciekaw jestem więc danych październikowych bo powinien to być mniejszy spadek ze względu na brak efektu bazy.

Tyle teoria. Ale teoria to tylko teoria. Przejdźmy do kolejnego akapitu.

[WP-Coder id=”2″]

5. Rynek pracy w Polsce w 2019 roku i przyszłość kolejne lata co będzie?

Pewnie wielu z Was zadaje sobie pytanie takie jak ostatnio zadał jeden z czytelników na Fanpage bloga. Jaka jest odpowiedź? Odpowiedź jest jak zwykle. To zależy:

6. Rynek pracy w Polsce w 2019 roku: liczba bezrobotnych

I taka jest po prostu prawda. To co napisałem powyżej. Dlaczego tak jest, przytoczę Wam cytat po tych pięciu latach. Właśnie z pierwszej analizy o cyklu dziesięcioletnim ze stycznia 2013 roku:

Myślę, że w inwestowaniu najważniejsze jest logiczne rozumowanie, myślenie niestandardowe, dostrzeganie tego, czego nie dostrzegają inni, chociaż tak naprawdę każdy widzi te same dane czy cyferki. Poniżej przykład takiego myślenia, że można i warto szukać ciekawych zależności, bo dzięki temu możemy lepiej rozumieć procesy zachodzące w gospodarce i w biznesie. Dzięki temu można zauważyć bardzo wiele użytecznych i wartościowych rzeczy…

Dlatego na każdym kroku powtarzam Wam. Myślcie, analizujcie, budujcie bazę wiedzy i Waszego własnego myślenia. Dzięki temu uchronicie się przed błędami. Albo przynajmniej je ograniczycie. Też dzięki temu nie będziecie podatni na bzdury, które mówi ktoś w TV czy pisze w necie.

To, że jakiś proces gospodarczy kiedyś był, nie znaczy, że zawsze tak samo będzie w przyszłości. Nie wystarczy narysować kreski na wykresie bo taka kreska fajnie się rysowała historycznie. I krzyczeć KRYZYS!!!

Zauważcie, że ja narysowałem tę kreskę w 2013 roku jako puentę procesów gospodarczych oraz biznesowych. Które opisałem Wam w pierwszych trzech analizach na temat cyklu na rynku pracy z 2013 roku. I tylko dlatego narysowałem wtedy tę kreskę. Jako konsekwencja przyszłych procesów gospodarczych, które przeanalizowałem dla roku 2013/2014/2015.

To jest to samo co analiza techniczna i fundamentalna. Analityków technicznych rozjeżdża rysowanie kresek dla rysowania kresek. Czasem kreska ma sens a czasem nie. Ale to nie jest losowe. Kreska ma sens jak analiza fundamentalna dotycząca przyszłości tak wskazuje (to co stanie się w przyszłości fundamentalnie). Natomiast nie ma sensu jak przyszłość fundamentalna nie idzie w parze z kreską.

W tym kontekście, w kontekście przebiegu cyklu dziesięcioletniego, chciałem Wam zwrócić na przykład uwagę na kolejną rzecz. Cykl dziesięcioletni za każdym razem ma miejsce w innych warunkach fundamentalnych. Dlaczego? Poniżej przygotowałem dla Was wykres obrazujący liczbę bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy od stycznia 2000 roku. Najnowsze dane na wykresie wrzuciłem Wam za sierpień 2018:

Kilkanaście lat temu było około 3,5 miliony bezrobotnych w Polsce! Zwróćcie uwagę, że obecnie jest wprost przeciwnie. Właśnie mamy rekordowo niską liczbę zarejestrowanych bezrobotnych. Ich liczba spadła poniżej niewidzianego w Polsce miliona osób! Na taki kraj jak Polska zaledwie kilkaset tysięcy zarejestrowanych bezrobotnych. Gdzie i tak część osób pracuje na czarno. A rejestruje się aby uzyskać ubezpieczenie zdrowotne. Lub wsparcie ze środków UE. Gdzie dofinansowanie ale i wiele różnych kursów jest możliwe tylko jeżeli zarejestruje się jako bezrobotny.

Kolejna sprawa. Zwróćcie uwagę, że w ostatnim szczycie liczby bezrobotnych w ramach cyklu (około 2013/2014), liczba bezrobotnych była już znacznie mniejsza bo około 2,5 mln bezrobotnych. Różnica około miliona osób względem 2003/2004 gdzie było około 3,5 mln osób.

A teraz nie ma nawet miliona zarejestrowanych bezrobotnych. Dlaczego obecnie powyższy wykres tak wygląda? I to pomimo, że do Polski przyjechało milion czy może nawet dwa miliony Ukraińców (w zależności od szacunków)?

Zauważcie też, że po osiągnięciu dołka w cyklu dziesięcioletnim w roku z numerem 8:

• od 1988: do około roku 1993 bezrobocie urosło ostro ale nie aż tak bardzo po czym szybko zaczęło spadać
• od 1998: do około roku 2003 bezrobocie urosło ostro ale też bardzo bo ponad 20% i było wysokie kilka lat
• od 2008: do około roku 2013 bezrobocie urosło ale relatywnie mało i szybko zaczęło spadać osiągając obecnie zaledwie 5%

Co w takim razie będzie od 2018 roku? Trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie dlaczego poprzednie cykle wzrostu bezrobocia tak wyglądały a nie inaczej. Szczególnie w latach 1998 – 2005 było tak ogromne bezrobocie utrzymujące się długo wysoko. Dlaczego z kolei w ostatnim cyklu dziesięcioletnim sytuacja tak wygląda: wytłumaczenie w kolejnym akapicie.

7. Rynek pracy w Polsce w 2019 roku: demografia Polski odpowiedzialna za ponad 20% bezrobocia w 2004 roku i emigrację Polaków: Analiza 1966-2035

Jest kilka bardzo ważnych powodów, to temat na oddzielną analizę. Jednym z tych powodów jest to co przez te lata wiele razy Wam pokazywałem demografia. Z jednej strony powojenny wyż demograficzny przechodzi na emeryturę. Z drugiej strony mamy niż demograficzny wchodzący na rynek pracy co powoduje w skali roku, że saldo jest ujemne. Poniżej jak to wyglądało dla ostatniego roku po obniżeniu wieku emerytalnego:

Co jednak najważniejsze a mało osób sobie z tego zdaje sprawę. Kwestia demografii jest kluczowa w zrozumieniu sytuacji na rynku pracy w Polsce i poziomu bezrobocia zarówno w okresie poprzednich dwudziestu lat jak i również w kolejnych latach. Dlatego w 2014 roku dodatkowo robiłem dla Was na ten temat bardzo szczegółową analizę: Demografia Polski odpowiedzialna za ponad 20% bezrobocia w 2004 roku i emigrację Polaków? Wpływ demografii na rynek pracy w Polsce w latach 1966-2035, poniżej jej kluczowy fragment z którym warto się zapoznać w uzupełnieniu powyższych spostrzeżeń:

 Jakiś czas temu przeanalizowałem również szczegółowo sytuację demograficzną w Polsce pod względem urodzeń w Polsce: Rok 2013: najlepsze za nami, katastrofa przed nami: tsunami demograficzne zbiera w Polsce żniwo a to dopiero początek…

Na tej podstawie wiemy, że w kolejnych latach będzie rodziło się coraz mniej dzieci i to jest nieuniknione:

Demografia Polski a rynek pracy w Polsce

Jeżeli powyższe dane o liczbie urodzeń przesuniemy o dwadzieścia lat do przodu. Czyli założymy, że dany rocznik wchodzi na rynek pracy w wieku 20 lat otrzymamy następujący wykres, który wskazuje kiedy dany rocznik wszedł na rynek pracy:

Poniżej na wykresie pokazałem roczniki które weszły na rynek pracy w wieku dwudziestu lat (po upadku komunizmu) a na to nałożyłem roczne dane o bezrobociu BAEL (uwaga: w artykule o cyklu dziesięcioletnim dane są trochę inne bo są to dane o bezrobociu GUS według polskiej metodologii):

Jak widać powyżej wykres bezrobocia dosyć ładnie pokrywa się z liczbą roczników wchodzących w danym roku na rynek pracy (na cykl demograficzny nakłada się dopiero krótszy cykl gospodarczy: cykl dziesięcioletni).

Mało tego, jeżeli wydłużymy powyższy okres dla lat 1980-2014 jesteśmy w stanie o wiele lepiej zrozumieć, dlaczego lata dziewięćdziesiąte oraz dwutysięczne to czasy sporego bezrobocia w Polsce. To nie tylko zasługa upadku komunizmu i przemian gospodarczych w początkowej fazie kapitalizum. To przede wszystkim demografia Polski: efekt wejścia na rynek pracy wyżu demograficznego urodzonego w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych poprzedniego wieku:

Demografia Polski i rynek pracy w przyszłości:

Z kolei poniżej pokazałem co nas czeka w kolejnych latach pod względem kolejnych roczników wchodzących na rynek pracy w Polsce, czyli jak demografia Polski będzie wpływała na bezrobocie w Polsce:

Jak widzimy powyżej przy szczycie wyżu demograficznego mieliśmy bezrobocie w wysokości około 20 %. Jednak obecnie bezrobocie jest już znacznie niższe, a w kolejnych latach bezrobocie powinno z tego tytułu dodatkowo bardzo mocno spaść.

Aby jeszcze lepiej uświadomić sobie jak ważna jest demografia na rynku pracy. Szczególnie w okresie kilku lat, poniżej pokazałem ile gospodarka musiała lub będzie musiała stworzyć miejsc pracy w okresach pięcioletnich aby nie rosło bezrobocie z tytułu takiej a nie innej demografii:

Jak widać powyżej w ciągu pięciu lat:

• Zaraz po upadku komunizmu na rynek pracy wchodziło trochę powyżej dwóch i pół miliona osób
• Zaraz przed wejściem do Unii Europejskiej w 2004 roku było to już trzy i pół miliona
• Obecnie jest to około dwa i pół miliona osób
• A około 2025 roku będzie to niecałe dwa miliony osób.

Różnica pomiędzy szczytem wyżu demograficznego a dołkiem niżu demograficznego wynosi ponad półtora miliona osób… Widać więc,że demografia Polski ma ogromne znaczenie.

Dla przypomnienia jeden punkt procentowy bezrobotnych więcej lub mniej to około 150 tys. osób. Wyobraźmy sobie teraz, że w ciągu ostatnich pięciu lat na rynek pracy nie weszłoby dwa i pół miliona osób ale trzy i pół miliona jak dziesięć lat temu…  Czyli milion osób więcej. Mielibyśmy znacznie wyższe bezrobocie, pewnie pod dwadzieścia procent…

I to jest podstawowy powód dlaczego z Polski wyjechało aż tyle osób: na rynek pracy wszedł wyż demograficzny a gospodarka nie stworzyła aż tylu miejsc pracy więc mieliśmy bardzo wysokie bezrobocie:

A co najlepsze, w miarę jak w kolejnych latach bezrobocie będzie spadało bo demografia Polski jest jaka jest, kolejne rządy będą sobie przypisywały zasługi „walki z bezrobociem”. Mało tego pewnie nawet wyborcy dadzą się na to nabrać… Zresztą nie trzeba daleko szukać, przecież PO wygrało po raz drugi wybory między innymi dlatego, że bezrobocie było w miarę niskie w 2011 roku w porównaniu do tego co ludzie pamiętają sprzed kilkunastu lat…

Warto też zauważyć, że szczyt wyżu demograficznego okresu lat 1970/1980 wszedł na rynek pracy w jednym z najgorszych momentów, zaraz po:

• Kryzysie azjatyckim w 1997 roku
• Kryzysie rosyjskim i bankructwie Rosji w 1998 (a wtedy jeszcze Polska była w dużym stopniu powiązana z Rosją po czasach komunistycznych a nie z Unią Europejską w efekcie czego mieliśmy bankructwa firm na masową skalę; przy tym bankructwa niektórych firm w ostatnich latach to pikuś)
• Pęknięciu bańki internetowej w 2000 r. i ogólnoświatowym załamaniu koniunktury

Czynnik demograficzny i nowe roczniki wchodzące na rynek pracy jest podstawowym czynnikiem wpływającym na wskaźnik bezrobocia w danym państwie. Jest tak ponieważ ludziom młodym najtrudniej jest znaleźć pracę, co powoduje, że w tej grupie wiekowej zawsze jest podwyższone bezrobocie. Jest tak zarówno w okresach spowolnienia jak i lepszych czasów dla gospodarki.

Na przykład można to zobaczyć na ostatnich danych o bezrobociu BAEL za pierwszy kwartał 2014:

Ale i po danych za najlepsze lata 2007/2008, czyli kiedy bezrobocie było najniższe: przed upadkiem Lehman Brothers i ogólnym załamaniem gospodark światowej i polskiej:

Jest tak ze względu na brak doświadczenia osób młodych. Po drugie ze względu na to, że większość ofert pracy znajduje się na zasadzie polecenia. Osoby młode przecież jeszcze nie bardzo znają kogoś kto już pracuje i może powiedzieć o ofercie pracy.

8. Rynek pracy w Polsce w 2019 roku: moja prognoza do 2023 roku

Jak widzicie w powyższej analizie. Kierunek w jakim zmierzamy na rynku pracy w kolejnych latach jest jeden i jest oczywisty. W krótszym terminie oczywiście gospodarka będzie fluktuowała. Tak jak pisałem na wiosnę 2018 nadchodzi spowolnienie, ale rynek pracy nie jest podatny na takie średnioterminowe zmiany dynamiki PKB. Pisałem Wam o tym wiele razy jak przebiegają procesy na rynku pracy. Dopóki gospodarka się rozwija, nie ma poważnego kryzysu, rynek pracy ma się dobrze. I tak powinno być też co najmniej w roku 2019 i 2020. Może później bezrobocie trochę wzrośnie ale nadal powinno być jednocyfrowe między innymi ze względu na demografię. Dlatego zielona strzałka jest pozioma dla lat 2019 i 2020. A później będzie czerwona lub zielona strzałka:

Dlatego najbliższe kilka lat będzie całkiem dobre na rynku pracy. Jak na okres pięciu lat słabszych w ramach cyklu dziesięcioletniego.

No więc widzicie. Jeżeli ktoś krzyczał bo sobie narysował kreskę w górę na moim wykresie. KRYZYS! To delikatnie mówiąc „nie wiedział co czyni”.

9. Rynek pracy w Polsce w 2019 roku: obecna sytuacja gospodarcza

Zajmiemy się jeszcze zastanowieniem nad szczegółowym przebiegiem kolejnego cyklu dziesięcioletniego w roku 2020-2023. Czy po zielonej kresce 2019-2020 będzie bardziej czerwona czy zielona. Bo już mamy jeden element wpływający na cykl dziesięcioletni: podwyżki stóp w USA trwające już od jakiegoś czasu. Mamy też spowolnienie sygnalizowane przez wskaźniki wyprzedzające w Europie i Polsce:

Ale jednocześnie nie mamy jeszcze podwyżek w Europie czy Polsce. A ISM w USA ma się całkiem dobrze:

Dlatego przydałaby się głębsza analiza przyszłej sytuacji gospodarczej bo do tego trzeba napisać dlaczego mieliśmy/mamy niską inflację. Czy nawet deflację niedawno. Dlaczego Emerging Markets zachowały się tak a Developed Markets tak jak zachowały. I tak dalej co powoduje, że jest sporo czynników, które muszę dla Was opisać aby przekazać Wam co myślę o przebiegu kolejnego cyklu dziesięcioletniego. I jakie są z tą analizą związane szanse i ryzyka.

Mam plan aby w ramach pracy nad moją wydajnością raz w miesiącu robić poważną, kompleksową analizę na jakieś konkretne zagadnienie (tak jak było kiedyś). Tak na przykład jest z tym dzisiejszym wpisem. I na taką jedną, solidną analizę mam zaplanowany czas w kolejnych miesiącach: jeden tydzień miesięcznie.

Czeka nas wieczny rynek pracownika: podsumowanie

Niemniej jednak na ten moment dokładny przebieg tego cyklu nie ma już teraz specjalnie znaczenia bo jak napisałem kierunek na rynku pracy jest jeden. Czy bezrobocie urośnie trochę bardziej czy trochę mniej. Przy takiej demografii jedyne pytanie jest jak niskie będzie bezrobocie w kolejnych latach. I jak z tym problemem braku rąk do pracy poradzą sobie poszczególne biznesy, szczególnie pracochłonne.

Zauważcie też, że jest naturalny ogranicznik wzrostu bezrobocia przez Ukraińców. Dopóki jest ssanie bo gospodarka się rozwija napływają do Polski Ukraińcy. Jeżeli bezrobocie zacznie iść do góry od razu pojawią się pomysły aby ograniczyć napływ Ukraińców. Zobaczcie co stało się z Brexitem. Przecież to przez imigrantów, miedzy innymi Polaków tak się tam zmieniły nastroje społeczne. A przecież Ukraina nie jest w ogóle w UE więc Polska może zrobić co się jej podoba. Nieważne kto na taki pomysł wpadnie. Czy rządząca partia czy opozycja. Jak zacznie rosnąć bezrobocie na pewno ograniczy się napływ Ukraińców albo po prostu przestanie przedłużać im pozwolenia na pracę i będą musieli wyjechać z Polski.

Z Waszego punktu widzenia co jest ważne:

• Jeżeli jesteś pracownikiem. Jak wykorzystasz ten trend dla siebie.
• A jeżeli jesteś przedsiębiorcą to jak jako przedsiębiorca zbudujesz swoje przewagi konkurencyjne na takim rynku pracy.

Dlatego napisałem, że teraz jest czas na realizację mojego marzenia. Oczywiście dla osób, które będą chciały to zrobić bo jak zawsze w życiu, dużo osiągają Ci, którym się chce. A Ci, którym się nie chce lub nie widzą sensu w robieniu czegokolwiek, to i w takich warunkach będą narzekali, niewiele przez całe życie osiągając.

Dla przypomnienia mój Profesjonalny Trójkąt, który jest oczywiście dla ludzi, którym chce się chcieć. Dołączcie do mnie:

Zapisz się na mój newsletter oraz dołącz do moich inicjatyw na Facebooku, które mają za zadanie zrealizować moją wizję:

• Inwestorzy: Forum Inwestora Profesjonalnego (FIP: jest już prawie grubo pond 2 000 osób)
• Eksperci: Kilkanaście Tysięcy Miesięcznie (KTM: jest już prawie zaraz będzie ponad 1 000 osób)
• Przedsiębiorcy: Pierwsze Kroki Janusza Biznesu (PKJB: jest już kilkaset osób, właśnie przybyło 100)

9. Rynek pracy w Polsce w 2019 roku: komentarze/spostrzeżenia

To tyle na dzisiaj. Powiem Wam, że brakowało mi takiego wpisu, pracy nad taką analizą, gdzie mogę się podzielić z Wami moimi spostrzeżeniami. Sporo ciekawych przemyśleń. Już dawno nie było takiego wpisu. I dawno jego pisanie nie sprawiło mi tyle frajdy.

Wracając jeszcze do cyklu dziesięcioletniego. Napiszcie w komentarzach jakie zagrożenia oraz szanse widzicie dla gospodarki i rynku pracy. Dla Polski, UE, gospodarki USA czy chińskiej. To będzie dobry dodatek do przemyśleń do tego wpisu jak i szczegółowej analizy, o której pisałem Wam powyżej. Może macie dodatkowo ciekawe/wartościowe linki do stron www albo video.