Działalność gospodarcza co wybrać IKE czy IKZE? Podatek liniowy, ryczałt, strata na działalności oraz skala podatkowa

Uff… Jest godzina 3:11 w nocy, już środa 27 grudnia. Niestety zmiany w polskim ładzie mocno namieszały w działalności gospodarczej. Nawet nie wiecie jaka to masakra tak to zrobić w Excel aby wszystko się dobrze liczyło dla tylu różnych stawek podatkowych oraz dodatkowo po lub przed wiekiem 60 lat IKE/65 lat IKZE. Niemniej udało się więc zaparzcie sobie kawę :) Zapraszam do zapoznania się z moimi spostrzeżeniami odpowiadającymi na pytanie: działalność gospodarcza co wybrać IKE czy IKZE?

To jest wpis z cyklu edukacyjnego: Narzędzie/case study w Excel.
Umowa o pracę oraz działalność gospodarcza/samozatrudnienie:
co wybrać IKE czy IKZE?

1. Działalność gospodarcza co wybrać IKE czy IKZE? Podatek liniowy, ryczałt, strata na działalności oraz skala podatkowa —> jesteś tutaj
2. Jak policzyć drugi próg podatkowy PIT 120 tys. zł do wpłat i wypłat dla rachunku IKZE
   
3. Umowa o pracę wypłata przed emeryturą co wybrać IKE czy IKZE? Zwrot PIT 12% a wypłata: kwota wolna, 12% lub 32%
4. Korzyści płynące z IKE oraz IKZE: znaczenie kwestii podatkowych w inwestowaniu
5. Jak płacić jak najniższe podatki od zysków z akcji, dywidend oraz obligacji? Krótkoterminowa opłacalność IKE i IKZE
6. Zadzwoniłem do KAS i wyjaśniłem nietypowe sytuacje IKE i IKZE: oto odpowiedzi jakie uzyskałem!

Działalność gospodarcza co wybrać IKE czy IKZE: forma opodatkowania

Obecnie działalność gospodarcza /samozatrudnienie ma aż trzy formy opodatkowania. Podatek liniowy, ryczałt oraz podatek według zasad ogólnych: progów/skali podatkowej. Poniższa analiza i narzędzie w Excel dotyczy szczegółowych wariantów dla podatku liniowego 19% oraz ryczałtu.

Uwaga: działalność gospodarcza dla skali podatkowej zasady działania IKE oraz IKZE są takie same jak forma zatrudnienia umowa o pracę bo płacimy składki. Omówiłem to w ramach tego cyklu edukacyjnego —> zobacz spis treści powyżej.

Założenia do poniższych tabel, wykresów oraz narzędzia w Excel

• Dokonujemy wpłaty limitu IKZE i IKE końcem roku. Środki pracują dopiero od następnego.
• Zwrot PIT z Urzędu Skarbowego otrzymujemy po złożeniu rozliczenia rocznego za ten rok. Uwaga: warto to zrobić jak najszybciej w styczniu, gdy jeszcze nie ma kolejek bo dzięki temu otrzymasz szybko zwrot.
• Efektywnie inwestycja netto IKZE oraz IKE jest taka sama dzięki otrzymanemu zwrotowi PIT z US: wpłata IKZE – zwrot US = inwestycja netto IKZE = inwestycja netto IKE
  
• Narzędzie w Excel możecie pobrać i się nim pobawić zmieniając dane na zielono (wiek wypłaty z IKZE i IKE, zwrot podatku według stawki PIT, czyli pozycja „US zwraca”, wpłata IKZE PLN oraz stopa zwrotu w skali rocznej). Link kliknij tutaj: Działalność gospodarcza porównanie IKZE z IKE.
• Powyższe narzędziem możecie też pobrać razem z wieloma innymi wartościowymi rzeczami do pobrania, po zapisie na newsletter. Kliknij w link i przejdź do sekcji 4. Moje narzędzia w Excel. Jeżeli już ktoś jest dopisany do newslettera, na końcu każdego newslettera jest akapit „Materiały do pobrania/obejrzenia”. W razie problemów napisz do mnie maila, chętnie pomogę.
• Uwaga:
  • w narzędziu Excel jest jeszcze przeliczona wartość podatku do zapłacenia z IKZE wypłata według skali podatkowej przed emeryturą lub ryczałt 10% gdy wypłacamy w wieku 65 lat
  • W tabelach poniżej to się już nie zmieściło. Możecie rzucić okiem na mój plik w tabeli Excel jak to wygląda.

Działalność gospodarcza co wybrać IKE czy IKZE: podatek liniowy i ryczałt. Strata na działalności czy IKZe się w ogóle opłaca?

Zacznijmy od ciekawego przypadku związanego z IKZE. Jeżeli akurat w danym roku na działalności gospodarczej nie płacisz podatku PIT bo masz stratę to wydawać by się mogło, że nie opłaca się IKZE. Nie otrzymasz zwrotu PIT a jak wypłacisz środki z IKZE to będziesz musiał/a zapłacić podatek. No nie. Okazuje się, że jednak nie do końca tak jest. Poniżej rozpisałem różne warianty dla straty na działalności oraz gdy płacimy podatek liniowy lub ryczałt

1. Podatek liniowy i ryczałt strata. Wypłata IKE i IKZE przed emeryturą do wieku 59 lat.

Okazuje się, że w tej sytuacji IKZE opłaca się i nawet daje stopę zwrotu dużo wyższą niż IKE. Jest tak bo osoby na działalności gospodarczej na podatku liniowym i ryczałcie, wypłacając środki do 30 tysięcy złotych kwoty wolnej, nawet przed emeryturą i osiągając dochody na działalności, nie będą musiały oddawać fiskusowi otrzymanego zwrotu podatku czy płacić podatku belki od zysków. Zgodnie z ustawą wpłata na IKZE jest odpisywana od podstawy opodatkowania według 19% lub stawki ryczałtu. Natomiast wypłata jest rozliczana według skali podatkowej, nie liniowej czy ryczałtowej: => 0 zł kwota wolna 30 tysięcy zł => 12% powyżej kwoty wolnej do 120 tys. zł => 32% powyżej 120 tysięcy zł.

Poniżej tabela z mojego narzędzia Excel. Wpisałem wiek 59 lat, US zwraca 0% wpłaty na IKZE, wpłata limit 2023 oraz stopa zwrotu 7%. Zwróćcie uwagę, że pomimo braku zwrotu podatku z Urzędu Skarbowego, wchodzimy w kwotę wolną wypłacając środki a następnie w próg 12%. Więc efektywnie zyskujemy względem IKE, bo wypłacając do wieku 60 lat musimy płacić podatek belki:

(kliknij prawym przyciskiem myszki i otwórz w nowym oknie aby powiększyć)

Tak wygląda wykres dla stopy zwrotu 7%:

Natomiast tutaj te same założenia ale zwiększyłem stopę zwrotu do 20% aby wejść w drugi próg podatkowy. Jak widać IKZE nadal jest dużo bardziej korzystne lecz po pewnym czasie wchodzimy w drugi próg podatkowy. W takiej sytuacji atrakcyjność IKZE spada względem IKE, chociaż i tak IKZE jest lepsze:

2. Działalność gospodarcza podatek liniowy i ryczałt strata. Wypłata IKE i IKZE pomiędzy 60 a 65 rokiem

W takim wypadku na IKE nie płacimy podatku belki, bo osiągnęliśmy wiek 60 lat, a na IKZE jesteśmy nadal w skali podatkowej. Pomimo tego na IKZE i tak jesteśmy w kwocie wolnej od podatku. Więc atrakcyjność IKZE jest długo taka sama w porównaniu do IKE:

(kliknij prawym przyciskiem myszki i otwórz w nowym oknie aby powiększyć)

Dopiero zmieniając stopę zwrotu na 20% zysk z IKZE zmienia się na korzyść IKE. Z tym, że dzieje się to i tak dopiero po paru latach, gdy stan konta rośnie powyżej kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 tys. zł. Nie wrzucam tutaj tego aby nie zaśmiecać wpisu zbyt dużą ilością wykresów. Możecie pobawić się narzędziem Excel.

3. Podatek liniowy i ryczałt strata. Działalność gospodarcza co wybrać IKE czy IKZE: wypłata na emeryturze 65 lat

Dopiero wypłacając IKZE powyżej 65 roku. Płacąc ryczałt 10%, zamiast kwoty wolnej i progów 12% a następnie 32%, IKZE traci względem IKE:

(kliknij prawym przyciskiem myszki i otwórz w nowym oknie aby powiększyć)

4. Działalność gospodarcza co wybrać IKE czy IKZE: podatek liniowy i ryczałt. Wypłata przed wiekiem 65 lat

Po powyższych spostrzeżeniach nietrudno domyśleć się, że skoro brak zwrotu z Urzędu Skarbowego oznacza, że IKZE i tak jest lepsze niż IKE, to jeżeli otrzymujemy na działalności gospodarczej jakikolwiek zwrot podatku z US to IKZE musi być jeszcze bardziej korzystne względem IKE. Bo wypłacamy w kwocie wolnej a następnie 12%/32% plus otrzymujemy zwrot z Urzędu Skarbowego. A na IKE musimy płacić podatek belki. Dla przykładu poniżej obliczenia dla ryczałtu 3,5%:

5. Działalność gospodarcza co wybrać IKE czy IKZE: podatek liniowy i ryczałt. Wypłata 65 lat

Dla podatku liniowego sprawa jest prosta bo otrzymujemy zwroty 19% a płacimy 10% ryczałtu gdy osiągniemy 65 lat. IKZE jest nadal korzystniejsze względem IKE. Jednak co się dzieje w przypadku gdy mamy działalność gospodarczą ryczałt i zwrot jest poniżej stopy ryczałtu 10%?

W takim wypadku IKZE jest mniej korzystne niż IKE bo otrzymaliśmy zwrot podatku według niższej stopy podatkowej a płacimy 10% ryczałt. Z kolei IKE nie płacimy podatku belki bo osiągneliśmy wiek 60 lat.

6. Działalność gospodarcza co wybrać IKE czy IKZE: a co jak wpłacimy np. 50 tysięcy?

Na zakończenie ostatnie case study. Powyżej mieliśmy case study dla osoby, która nie ma jeszcze ani IKE ani IKZE. Zastanawia się który rachunek maklerski IKE czy IKZE wybrać najpierw? Korzystne limity podatkowe IKE a szczególnie niestety IKZE są niewielkie w skali roku. W przypadku działalności gospodarczej podwyższony limit IKZE jest to kilkanaście tysięcy zł. Na początek wpłacamy więc relatywnie niewielkie kwoty wykorzystując limit za bieżący rok. 

Co jednak, jeżeli chcielibyśmy wybiec dalej w przyszłość. Przeanalizować co warto robić z kolejnymi wpłatami na IKE oraz IKZE? Jesteśmy na działalności gospodarczej podatek liniowy albo ryczałt. Dalej opłaca się dopłacać do IKZE czy może lepiej już wpłacać środki na IKE? To już jest bardziej skomplikowana sprawa bo zależy od trzech parametrów:

1. Ile środków już wpłaciliśmy na IKZE
2. Jaką mamy stopę podatkową PIT do zwrotów na działalności gospodarczej
3. Jaką stopę zwrotu osiągnęliśmy do tej pory i jaką zakładamy

To wszystko może mieć znaczenie więc trzeba by wtedy mieć szczegółowe powyższe dane do analizy. Możemy jednak wykorzystać moje narzędzie aby zasymulować np. skumulowaną wpłatę 50 tys. na IKZE. Wtedy od razu wypłata wchodzi poza kwotą wolną więc nie ma tej mega korzystnej sytuacji. Czy nadal IKZE jest takie atrakcyjne? Okazuje się, że tak, chociaż, tak jak napisałem, każdy może mieć inną sytuację więc w przyszłości warto samemu zasymulować swoje scenariusze.

Dla przykładu poniżej symulacja dla następujących dwóch parametrów.

1. Jak widzimy pomimo relatywnie niskiej stopy stopy zwrotu PIT ryczałt 3,5%, IKZE jest nadal lepsze:

2. Natomiast tutaj wrzucam wysoką stopę zwrotu w wysokości 20% rocznie w formie tabeli aby wejść w drugi próg podatkowy 32%. Znowu mamy korzystną sytuację dla IKZE aż do ósmego roku tak wysokiej stopy zwrotu. Dopiero w ósmym roku IKE staje się bardziej korzystne bo stan IKZE tak bardzo rośnie, że już jesteśmy powyżej 200 tysięcy złotych.

To też dobrze obrazuje, że na działalności gospodarczej na ryczałcie nie wystarczy wejść w drugi próg podatkowy powyżej 120 tysięcy aby IKZE straciło swoją atrakcyjność. Przypominam też, że wpłata na rachunek maklerski IKZE 50 tysięcy jest już powyżej kwoty wolnej więc nie korzystamy z niej gdy wypłacimy środki. Jednak na IKE musimy płacić podatek belki 19 % zamiast 12 % PIT do 120 tysięcy złotych plus otrzymujemy zwrot podatku US:

(kliknij prawym przyciskiem myszki i otwórz w nowym oknie aby powiększyć)

Działalność gospodarcza co wybrać IKE czy IKZE: podatek liniowy i ryczałt. Podsumowanie

1. Jak więc widzimy znowu okazało się, że warto robić własne obliczenia w Excel oraz własne analizy. Dopóki wypłacamy środki z IKZE do osiągnięcia wieku 65 lat, IKZE jest korzystniejsze bo wchodzimy w kwotę wolną od podatku a na IKE musimy płacić podatek belki. Jest tak nawet, jeżeli na działalności gospodarczej nie otrzymamy zwrotu z Urzędu Skarbowego (!)
   Uwaga: w miarę wzrostu stanu rachunku IKZE to też zależy jak daleko jesteśmy od drugiego progu podatkowego w wysokości 120 tysięcy zł. Tak jak napisałem, płacąc podatek 32% powyżej tej kwoty IKZE stopniowo traci na atrakcyjności względem IKE aż dochodzimy do stanu prawie 200 tysięcy zł. Pobawcie się narzędziem Excel i zobaczcie jak to dokładnie działa.
2. Mając działalność gospodarczą ryczałt, niższy niż 10% IKZE traci na atrakcyjności, gdy musimy zapłacić, po osiągnięciu wieku 65 lat, ryczałt od wypłaty środków w wysokości 10%. Na IKE już nie płacimy podatku belki bo osiągnęliśmy 60 lat.

Podsumowując, w przypadku działalności gospodarczej na ryczałcie, najlepiej wypłacić środki w wieku 64 lat zamiast czekać do 65 roku życia bo to się bardziej opłaca podatkowo dla właściciela IKZE. Natomiast porównując wypłatę środków z IKE przed osiągnięciem wieku 60 lat, IKZE wypada korzystniej w porównaniu do IKE. Dlatego, że na IKE płacimy podatek belki.

Oczywiście najlepiej mieć, na działalności gospodarczej, zarówno IKZE jak i IKE bo obie formy dają korzyści podatkowe. Jeżeli jednak ktoś jeszcze nie ma ani IKZE ani IKE a ma ograniczone środki i zakłada wypłatę środków przed 65 rokiem życia, w pierwszej kolejności warto założyć IKZE (lub ma IKE a nie ma IKZE). I to jest odpowiedź na pytanie działalność gospodarcza co wybrać ike czy ikze.

Mam nadzieję, że moje spostrzeżenia znowu Was zaskoczyły :)