Struktura oszczędności Polaków: oszczędności finansują inwestycje

Dlaczego miliony Polaków musiały wyjechać z Polski? Dlaczego miliardy złotych Naszych oszczędności muszą uciekać z Polski? Dlaczego My Polacy nie potrafimy stworzyć warunków aby odwrócić te negatywne tendencje? Smutne to. W dzisiejszym artykule analizuję jak wygląda struktura oszczędności Polaków i dlaczego jest ich tak mało. Zastanawiam się też dlaczego tak mało środków Polacy inwestują na giełdzie. I co zrobić aby to się zmieniło.

Na mojej stronie wiele raz pisałem jak ważne są oszczędności Polaków. Szczegółowo opisywałem tę kwestię między innymi w 2014 roku tutaj: Jak podwoić wynagrodzenia i rozwiązać wszystkie problemy Polski? Podwoić PKB! Kluczem… Twoje oszczędności i finanse osobiste! Z oszczędności finansowane są inwestycje. A to klucz do podwojenia wynagrodzeń w Polsce. Bardzo cieszę się, że również Premier Morawiecki podłapał ten temat w ramach swojego planu.

Dzisiejszy artykuł jest pierwszym artykułem z cyklu edukacyjnego dziesięiu artykułów o tym jak świadomie inwestować w spółki giełdowe: „Świadomy i aktywny inwestor giełdowy”. Będzie się on składał z następujących artykułów:

1. Struktura oszczędności Polaków: dlaczego tak mało oszczędności lokujemy na giełdzie? <<< jesteś tutaj 
2. Sprawozdanie finansowe spółki giełdowej odpowiedzią dlaczego kursy na giełdzie zmieniają się
3. Polityka dywidendowa firmy. Co warto o niej wiedzieć: case study Orange, Agora, Kęty oraz LPP
4. Jak od zera dobrze poznać spółkę giełdową: źródła pozyskiwania informacji o spółce giełdowej
5. Wywiad z GKI: 8 pytań i odpowiedzi. Jak wykorzystać relacje inwestorskie do poznania biznesu spółki giełdowej
6. Dlaczego warto znać przepisy prawa o funkcjonowaniu spółki giełdowej?
7. Walne zgromadzenie Akcjonariuszy: Udział inwestora w życiu spółki giełdowej najlepszym źródłem informacji o firmie
8. Spotkanie z moimi czytelnikami i z relacjami inwestorskimi spółki giełdowej na GPW w Warszawie (już się odbyło):
   • Zaproszenie: Bezpłatne szkolenie na GPW „Ważne wydarzenia potencjalną okazją inwestycyjną”
   • Relacja: Szkolenie na GPW: „Ważne wydarzenia potencjalną okazją inwestycyjną”
9. Dzień inwestora w spółce giełdowej (już się odbyło):
   • Zaproszenie Dzień Inwestora zorganizowany przez Grupę kapitałową Immobile S.A.
   • Relacja: Żeby Nam się chciało chcieć! Cel: kilkaset tysięcy czytelników i po kilkaset osób na WZA/Dniu Inwestora
10. Udział w Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy spółki giełdowej (już się odbyło):
    • Zaproszenie WZA organizowane przez Grupę kapitałową Immobile S.A.
    • Relacja: Żeby Nam się chciało chcieć! Cel: kilkaset tysięcy czytelników i po kilkaset osób na WZA/Dniu Inwestora

Tak jak Wam wiele razy pisałem, jeżeli już nadarzają się okazje, warto brać udział w fizycznych spotkaniach ze spółką giełdową/relacjami inwestorskimi. W ramach współpracy z GKI przygotuję dla Was jeszcze dwa fizyczne spotkania/wydarzenia. Są to dwa ostatnie punkty Naszego cyklu edukacyjnego:

9. Dzień inwestora w spółce giełdowej (Bydgoszcz)

10. Udział w Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy spółki giełdowej

Mam nadzieję, że również tłumnie na nie przybędziecie. Tym bardziej, że również chcę to tak przeprowadzić abyście jak najbardziej na tym zyskali. Uwaga: jeżeli jesteś zainteresowana/zainteresowany tymi dwoma wydarzeniami, proszę zgłoś poniżej Twoją chęć potencjalnego udziału. Dzięki temu będę wiedział jakie jest potencjalne zainteresowanie i jakie dodatkowe uwagi macie w tym zakresie. Pomoże mi to lepiej przygotować te wydarzenia i maksymalnie spełnić Wasze oczekiwania.

>>> formularz potencjalnego udziału w dniu inwestora/WZA spółki <<<

Struktura oszczędności Polaków: dlaczego tak mało oszczędności lokujemy na giełdzie?

Struktura oszczędności Polaków: bank, gotówka, TFI i giełda

Na początek kilka liczb aby lepiej zrozumieć dane analizowane w dzisiejszym wpisie:

• PKB Polski w skali roku wynosi około 1 800 mld zł
• Roczne wydatki budżetowe Polski to niecałe 400 mld zł
• Przychody budżetowe Polski to trochę ponad 300 mld zł
• Rocznie Polska wydaje na emerytury około 150 mld zł
• Planowana dziura budżetowa na rok 2017 to około 60 mld zł

Poniżej przygotowałem dla Was wykres, gdzie pokazałem jak wygląda struktura oszczędności Polaków (dane w mln złotych). Oszczędności Polaków wynoszą ponad 900 mld zł i niedługo przekroczą bilion złotych:

Źródło: opracowanie własne na podstawie KNF, GUS, KDPW, GPW, NBP, IZFA

Warto zwrócić uwagę, że w ciągu tych ponad dziesięciu lat nominalnie oszczędności wzrosły ponad 200 procent. Z 300 mld zł do ponad 900 mld zł. W tym samym czasie wzrost cen w Polsce (inflacja konsumencka CPI), według danych GUS, wyniosła narastająco około 35 procent. Tak więc realne oszczędności w tym czasie wzrosły o prawie 200%. Całkiem dobry wynik.

[WP-Coder id=”2″]

Dlaczego mamy niskie oszczędności?

Jednocześnie porównując wartościowo oszczędności do PKB, cały czas polskie oszczędności są bardzo niskie. Stanowią one zaledwie około 50% polskiego PKB. Na zachodzie relacja oszczędności/PKB jest kilka razy wyższa. A przecież wartościowo polskie PKB i tak jest na relatywnie niskim poziomie.

Dlaczego tak jest? Powodów jest wiele. Dwa główne to niskie zarobki i brak wyrobionego nawyku budowania oszczędności.

Powód pierwszy: niskie zarobki

• 2/3 Polaków zarabia poniżej średniej krajowej: około 4 000 brutto
• Połowa Polaków zarabia poniżej 80% średniej krajowej (mediana): poniżej około 3 200 brutto
• Najczęściej wypłacane wynagrodzenie to 60% średniej krajowej (dominanta): jest to kwota około 2 400 brutto

Źródło: Premier Morawiecki: Plan na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju

A dlaczego mało zarabiamy? Od czego zależą zarobki w danym państwie?

Od efektywności państwa i gospodarki czego wynikiem jest PKB per capita:

Źródło: ten artykuł, obliczenia własne dla roku 2012 na podstawie GUS, wordbank.org, forsal.pl

Powód drugi: Brak nawyku budowania oszczędności i konsumpcyjny tryb życia

Podejście do oszczędzania pieniędzy lub jego braku przede wszystkim wynosi się z domu. I jest to rzecz, której człowiek musi się nauczyć jak każdej innej rzeczy w życiu. Dużo na ten temat pisałem tutaj.

Jak to działa w praktyce dobrze podsumował kiedyś Warren Buffet: „Nie oszczędzaj tego, co zostaje po wszystkich wydatkach, lecz wydawaj to, co zostaje po odłożeniu oszczędności.”

Struktura oszczędności Polaków: procentowy podział oszczędności

Poniżej te same dane dotyczące oszczędności ale tutaj jest struktura oszczędności Polaków w ujęciu procentowym:

Źródło: opracowanie własne na podstawie KNF, GUS, KDPW, GPW, NBP, IZFA

Główna pozycja oszczędności Polaków to środki zgromadzone w bankach. Jest to około 700 mld zł. Środki w bankach podzielone są po połowie pomiędzy RORy a lokaty. Sporą część oszczędności Polaków stanowi też gotówka (150 mld zł):

Źródło: opracowanie własne na podstawie KNF, GUS, KDPW, GPW, NBP, IZFA

Widać więc, że Polacy mają oszczędności. A trzeba jeszcze pamiętać, że nie ma wyszczególnionych na wykresie np. inwestycji w nieruchomości i ziemię czy własny biznes.

Wartość trzech powyższych pozycji (RORy, lokaty i gotówka) to około 850 mld zł. Stanowi to jednak aż około 85% oszczędności Polaków. Pozostałe 15% struktury oszczędności czyli tylko 150 mld zł wartościowo to TFI oraz akcje.

Poniżej ile wartościowo Polacy mają ulokowane w TFI oraz bezpośrednio na giełdzie:

Źródło: opracowanie własne na podstawie KNF, GUS, KDPW, GPW, NBP, IZFA

W TFI Polacy zainwestowali trochę powyżej 100 mld zł. W akcjach bezpośrednio na giełdzie jest to zaledwie niecałe 40 mld zł. I wartość ta spada od dłuższego czasu.

Mało tego, w ujęciu procentowym wartość środków zainwestowanych bezpośrednio na giełdzie w relacji do całych oszczędności wygląda niestety tak:

Źródło: opracowanie własne na podstawie KNF, GUS, KDPW, GPW, NBP, IZFA

Powyższy wykres bardzo dobrze koreluje z danymi o liczbie kont maklerskich. Tutaj też jest coraz gorzej od ładnych paru lat:

Źródło: opracowanie własne na podstawie KNF, GUS, KDPW, GPW, NBP, IZFA

Liczba rachunków inwestycyjnych nie do końca oddaje prawdziwy stan zainteresowania inwestowaniem na giełdzie. Obraz lepiej dopełniają dwa zestawienia.

Pierwszy z nich to procent aktywnych rachunków maklerskich. Przecież nie liczy się liczba otwartych rachunków ale właśnie aktywnych.

Obecnie aktywnych jest zaledwie 10% rachunków maklerskich. Jest to najgorszy wynik w historii od kiedy te dane są dostępne dla polskiej giełdy:

Źródło: opracowanie własne na podstawie KNF, GUS, KDPW, GPW, NBP, IZFA

Drugie zestawienie pokazujące jak słaba jest kondycja polskiej giełdy to procentowy udział inwestorów indywidualnych w obrotach na GPW:

Źródło: opracowanie własne na podstawie KNF, GUS, KDPW, GPW, NBP, IZFA

Struktura oszczędności Polaków: akcje i TFI w Polsce i na zachodzie

Jak więc widać lokowanie oszczędności na giełdzie cieszy się w Polsce małym zainteresowaniem. Polska słabo wypada również na tle innych państw w Europie:

Źródło: Polak oszczędny 2016 BGŻ Optima

A w USA aż około 50-60% gospodarstw domowych posiada akcje:

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Instytutu Gallupa

Struktura oszczędności Polaków: IKE i IKZE

Jeszcze gorzej niż kwestia akcji wygląda sytuacja długoterminowego oszczędzania na emeryturę. Poniżej przygotowałem wykres dla liczby otwartych IKE oraz IKZE. Obecnie w sumie jest otwartych zaledwie 1,5 mln takich kont (w wieku produkcyjnym jest około 24 mln osób):

Źródło: opracowanie własne na podstawie KNF, GUS, KDPW, GPW, NBP, IZFA

Z tym, że warto tutaj zaznaczyć, że jedna osoba może mieć zarówno IKE oraz IKZE. Więc tak naprawdę osób, które mają IKE lub IKZE jest znacznie mniej.

Zauważcie, że po wprowadzeniu IKZE liczba IKE wcale gwałtownie nie zwiększała się. Prawdopodobnie osoby już posiadające IKE otworzyły dodatkowo IKZE. W związku z tym liczba Polaków posiadających jakąkolwiek formę oszczędzania na emeryturę w postaci IKE/IKZE to zapewne kilkaset tysięcy osób.

Ale najlepsze przed nami: aktywnych IKE oraz IKZE (zasilanych środkami co roku) jest zaledwie około 30% kont (!) Efekt jest taki, że wartość aktywów zgromadzonych na IKE oraz IKZE wygląda tak:

Źródło: opracowanie własne na podstawie KNF, GUS, KDPW, GPW, NBP, IZFA

Przez kilkanaście lat Polacy w sumie zgromadzili w ten sposób kilka mld zł. Dla przypomnienia rocznie na emerytury wydajemy około 150 mld zł.

Najgorsze jednak obrazuje poniższa grafika. Jeżeli zobaczymy jak w przypadku IKE i IKZe wygląda inwestowanie bezpośrednio na giełdzie za pośrednictwem Domów Maklerskich można się załamać. Obecnie w sumie takich kont jest około 30 000. Słownie: trzydzieści tysięcy (!).

Źródło: opracowanie własne na podstawie KNF, GUS, KDPW, GPW, NBP, IZFA

Przy 24 mln osób w wieku produkcyjnym 30 tysięcy IKE oraz IKZe prowadzonych przez biura maklerskie to jeden promil.

Oszczędzanie na emeryturę a fatalna sytuacja demograficzne Polski

Na mojej stronie wiele razy pisałem na temat fatalnej sytuacji demograficznej. Między innymi tutaj. Dla przypomnienia co wtedy napisałem:

Wykresy po których można się załamać:

Na początek zobaczmy na bardzo ciekawy wykres GUSu na którym widzimy między innymi, że obecnie (2014 rok) na każde sto osób w wieku 15-64 przypada około dwudziestu osób w wieku 65 lat i więcej.Współczynnik ten rośnie i w 2050 roku jest to już trzy razy więcej! czyli około sześćdziesięciu osób na każde sto osób w wieku 15-64 lata:

Jeżeli kogoś interesuje dokładna definicja co widzimy na powyższym wykresie, poniżej wrzuciłem jej skan z GUSu:

A w dalszej części cytowanej analizy wrzuciłem poniższą grafikę:

Podsumowując: mamy tsunami demograficzne a długość życia wydłuża się. A pomimo tego Nasze oszczędności emerytalne wyglądają tak jak wyglądają.

Dlaczego tak mało oszczędności lokujemy na giełdzie?

Powodów zapewne jest wiele i to bardzo ciekawy temat na oddzielną analizę. Moim zdaniem główne są jednak dwa powody.

Pierwszy to totalny brak wiedzy na temat inwestowania na giełdzie. Na zachodzie taką wiedzę wynosi się między innymi ze szkoły oraz studiów. W Polsce, podobnie jak w przypadku przedsiębiorczości, tematyka inwestowania kompletnie leży.

I taki też w konsekwencji jest odbiór społeczny inwestowania na giełdzie. Wystarczy przypomnieć słowa byłego polityka, premiera Polski, a niedawno Prezesa NBP, Marka Belki „Giełda to kasyno”.

Ludzie nie zdają sobie sprawy, że giełda to konkretne, prawdziwe, realne biznesy. Na zachodzie spółki giełdowe bardzo często wypłacają dywidendy w ujęciu kwartalnym. I są stałym źródłem dochodu dla właścicieli. Dokładnie tak samo jak odsetki z lokat bankowych czy dochody z wynajmu nieruchomości.

Efekt jest taki, że ludzie nie mają podstaw dotyczących inwestowania. Nie znają rzeczy, które rozbudowuję dla Was tutaj: Jak inwestować oraz tutaj Spis treści. No i co też bardzo ważne zabierają się za inwestowanie na giełdzie nie zdając sobie sprawy z kilku ważnych rzeczy, które poruszyłem w tym wpisie: Jak inwestować: moje cele i ograniczenia inwestycyjne.

Jest też jednak drugi ważny powód. To kwestia traktowania inwestorów mniejszościowych, a szczególnie inwestorów indywidualnych, przez podmioty uczestniczące w rynku kapitałowym. Poczynając od polityków, przechodząc przez domy maklerskie, gdzie na palcach jednej ręki można policzyć biura maklerskie, które mają naprawdę ciekawą ofertę dla inwestorów indywidualnych, którzy chcą inwestować w akcje na giełdzie. A kończąc na samych spółkach giełdowych.

W przypadku spółek giełdowych bardzo często inwestorzy indywidualni traktowani są po prostu źle. Prym wiedzie tutaj Skarb Państwa, który przez ostatnie lata wiele razy dał przykład jak nie powinno się traktować inwestorów indywidualnych.

A przecież to właśnie Skarb Państwa powinien świecić przykładem dobrych praktyk. Dawać wzór do naśladowania jak powinny wyglądać wzorowe relacje Skarb Państwa – inwestor indywidualny.

Wina leży również po stronie samych spółek giełdowych. W wielu przypadkach relacje na linii inwestor mniejszościowy – spółka giełdowa są bardzo słabe. Lub po prostu ich nie ma. A inwestorzy indywidualni są traktowani jak mięso armatnie.

Spółki giełdowe powinny przykładać dużą wagę do tego aby relacje z inwestorami indywidualnymi były na naprawdę wysokim poziomie. Inwestorzy powinni mieć łatwy dostęp do wiedzy na temat spółki, powinni też być zachęcani aby brali czynny udział w życiu spółki.

Na zachodzie na porządku dziennym są spotkania z zarządami, relacjami inwestorskimi, prezentacje na temat spółki giełdowej. Efekt jest taki, że inwestorzy indywidualni masowo biorą udział w walnych spółki. I wiążą się ze spółką nieraz na długie lata. Moim marzeniem jest aby za jakiś czas tak samo było w Polsce. Żeby inwestorzy indywidualni brali aktywnie i masowo udział w życiu spółek giełdowych notowanych na polskiej giełdzie.

Zagranica wykupuje polskie akcje: miliony Polaków na emigracji, miliardy polskich oszczędności też.

W przypadku inwestowania bezpośrednio w akcje inwestorzy indywidualni uciekają z polskiej giełdy. W przypadku TFI wartościowy wzrost aktywów dokonał się głównie przez poszerzenie oferty o fundusze inwestujące nie w Polsce ale za granicą. Polski kapitał, zamiast przyczyniać się do wzrostu gospodarczego w Polsce, ucieka z Polski. Podobnie jak uciekło z Polski kilka milionów Polaków.

W efekcie inwestorzy zagraniczni mają coraz więcej środków zainwestowanych w Polsce:

Źródło: opracowanie własne na podstawie KNF, GUS, KDPW, GPW, NBP, IZFA

Kiedyś polska giełda, polski rynek kapitałowy aspirował do bycia liderem w tej części Europy. Ba, nawet w całej Europie. Bała się Nas giełda w Wiedniu. Inwestorzy indywidualni generowali obroty na równi z zagranicą i z inwestorami instytucjonalnymi.

Ostatnio był nawet pomysł wprowadzenia podatku od aktywów TFI oraz od obrotu akcjami. Przecież to by zmasakrowało to co jeszcze zostało z polskiego rynku kapitałowego. Szkoda, że to wszystko tak się toczy. Teraz, szczególnie po Brexit, moglibyśmy bardzo na tym skorzystać. Dlaczego część londyńskiego city nie miałaby przenieść się do Polski? Masa Polaków tam pracuje więc kontakty są. To przecież ludzie w dużym stopniu decydują co się robi. A Polacy mają świetną renomę. Wystarczyłaby tylko dobra promocja, że warto. Wpisywałoby się to też w strategię nowego rządu: przewodzenia w tej części Europy.

Jeżeli okaże się, że Plan Premiera Morawieckiego odniesie sukces, w dużym stopniu skorzystają na tym inwestorzy zagraniczni. Polski kapitał albo ucieka z Polski albo jest ulokowany w bankach na lokatach.

Jak tak dalej pójdzie jest ryzyko że środki w bankach ale i nowe oszczędności będą stopniowo przenoszone za granicę. W dobie swobodnego przepływu kapitału myślę, że to może być tylko kwestia czasu.

Przecież jeszcze niedawno praktycznie 100 % kapitału było lokowane w Polsce. Wzrost świadomości Polaków w połączeniu ze słabą sytuacją na polskim rynku kapitałowym, którą opisałem powyżej, spowodował jednak początek trendu ucieczki kapitału z Polski. Niebezpiecznego trendu.

Dlaczego miliony Polaków musiały wyjechać z Polski? Dlaczego miliardy złotych Naszych oszczędności muszą uciekać z Polski? Dlaczego My Polacy nie potrafimy stworzyć warunków aby odwrócić te negatywne tendencje? Smutne to.

Jak myślicie? Dlaczego tak mało oszczędności lokowane jest na giełdzie? Ciekaw jestem Waszej opinii co możemy i powinniśmy zrobić aby to zmienić? Czy to jeszcze w ogóle można zmienić?

Uwaga: ostatnio została uruchomiona opcja zapisywania się na powiadomienia o nowych komentarzach pod wpisem. Jeżeli chcesz wziąć udział w dyskusji zapisz się na powiadomienia (pod komentarzem).

Cykl edukacyjny „Świadomy i aktywny inwestor giełdowy” powstaje w ramach współpracy z Grupą Kapitałową IMMOBILE

Spółka promuje aktywny i masowy udział inwestorów indywidualnych w życiu spółki giełdowej. Od 2014 roku (więcej info tutaj) w walnych GKI regularnie uczestniczy około 30-40 inwestorów. Tak było na ostatnim walnym w czerwcu 2016:

Uwaga: to nie jest artykuł sponsorowany. To znaczy, że ja sam wybrałem tematy na jakie będę pisał. Umowa o partnerstwie jest taka, że w ramach cyklu edukacyjnego mogę napisać co tylko uznam, że warto napisać. I to właśnie zrobiłem/zrobię. Za podzielenie się moimi przemyśleniami otrzymam stałe wynagrodzenie.

Podstawowym przedmiotem działalności Grupy Kapitałowej Immobile jest:

• działalność produkcyjna w przemyśle ciężkim
• działalność hotelarska
• działalność deweloperska

Działalność produkcyjna prowadzona jest przez spółkę Makrum. Obejmuje między innymi wytwarzanie kruszarek, młynów, suszarni oraz szerokiej gamy innych urządzeń dla przemysłu wydobycia i przetwórstwa surowców mineralnych. Najnowszym produktem Makrum są parkingi wielopoziomowe – Modulo. Na temat tego biznesu i tej linii biznesowej bardzo fajny artykuł (i zdjęcia) znajdziecie na blogu inwestorskim GKI tutaj: Historia rozwoju automatycznych systemów parkowania na świecie.

Działalność hotelarska prowadzona jest przez spółkę Focus. Focus Hotels, to dynamicznie rozwijająca się polska sieć hoteli biznesowych. Obecnie hotele sieci znajdują się w: Szczecinie, Bydgoszczy, Łodzi, dwa hotele w Gdańsku, Chorzowie oraz Inowrocławiu. Zaplanowane jest otwarcie w Białymstoku, a sieć cały czas szuka dogodnych lokalizacji do rozwoju.

Działalność deweloperska prowadzona jest przez spółkę CDI Konsultanci Budowlani. Obejmuje ona budowę nieruchomości takich jak: Platanowy park i biurowiec Immobile K3.

Pozostałe działalności, to najem nieruchomości oraz ekozakupy.pl, jednak nie stanowią one istotnego udziału w wyniku, ani przychodach całej Grupy.

Wszystkie projekty GKI możecie zobaczyć tutaj. Warto też:

• Odwiedzić Fanpage na Facebooku: Grupa Kapitałowa Immobile
• Kanał relacji inwestorskich spółki na Youtube tutaj
• No i oczywiście bardzo ciekawie prowadzony blog inwestorski tutaj

A tak wygląda skład Grupy Kapitałowej Immobile: