Analiza rynku złota

Złoto to bardzo specyficzny temat inwestycyjny. W odróżnieniu od aktywów jak akcje, obligacje czy nieruchomości, złoto nie generuje dochodu (ewentualnie trzeba ponosić koszty jego przechowywania). Dlatego też nie można zastosować w przypadku analizy złota tradycyjnych metod wyceny opartych o dochód (metody dochodowej czyli wyceny DCF). Stąd też analiza rynku złota jest trochę bardziej skomplikowana

Analiza rynku złota: Co warto wiedzieć o złocie

Złoto historycznie traktowane było jako środek wymiany i substytut pieniądza: system waluty złotej a później System z Bretton Woods. Część osób wskazuje, że dużą zaletą złota jest fakt, że rządy (banki centralne) nie mogą emitować złota tak jak obecny pieniądz, czyli bez jakichkolwiek ograniczeń.

Szacuje się, że przez ostatnie kilka tysięcy lat wydobyto w sumie niecałe 200 tys. ton złota. Przy obecnej podaży (nowe wydobycie) w wysokości około 3 tys. ton złota rocznie oznacza to przyrost podaży złota zaledwie o około 1,5% w skali roku.

Notowania złota podawane są w dolarach amerykańskich, co ma swoje poważne konsekwencje (więcej na ten temat w drugiej części, gdzie analizuję co wpływa na ceny złota).

Organizacją zrzeszającą czołowe kopalnie wydobywające złoto jest World Gold Council, w skrócie WGC. Organizacja ta publikuje między innymi kwartalne zestawienia dotyczące rynku złota w zakresie popytu i podaży. W poniższej analizie w paru miejscach analizuję dane udostępnione przez tą organizację.

Złoto notowane jest w uncjach (cena za uncję złota). Jedna uncja to około 30 gram.

Z kolei jedna tona to około 35 tys. uncji. Jedna tona złota warta jest więc obecnie około 40 mln dolarów amerykańskich (przy założeniu ceny uncji 1200 USD).

Notowanie złota: oznaczenie

XAUUSD: notowania kontraktów na złoto w USD

XAUPLN: notowania kontraktów na złoto po przeliczeniu na PLN

Analiza rynku złota: strona popytowa na złoto

Według World Gold Council popyt na złoto za ostatnie kilkanaście lat wyglądał tak jak na poniższym wykresie. W ciągu ostatnich kilku lat wynosił około 4 tys. ton rocznie:

Źródło: opracowanie własne na podstawie WGC

Według klasyfikacji WGC popyt na złoto dzieli się na kilka segmentów:

1. Wyroby jubilerskie (biżuteria)
2. Sztabki i monety (inwestycje)
3. ETF na złoto (inwestycje)
4. Przemysł (przemysłowe użycie złota, np. układy scalone)
5. Banki centralne (złoto stanowi składową rezerw)

W 2015 roku popyt na złoto wyniósł trochę ponad 4 tys. ton. Poniżej przygotowałem dla Was wykres z rozbiciem popytu na złoto dla poszczególnych segmentów (klasyfikacja WGC):

Jak widać na powyższym wykresie, w 2015 roku głównym konsumentem złota był segment jubilerski (udział około 60%) oraz segment złotych monet i sztabek ( około 25%).

Znacznie ciekawszy jest jednak kolejny wykres. Poniżej przedstawiłem popyt dla poszczególnych segmentów za ostatnie kilkanaście lat (tony):

Powyższa grafika obrazuje kilka ciekawych tendencji:

1. Historycznie zawsze dominującym segmentem generującym popyt był popyt jubilerski (około 2,5 tys. ton)
2. Większy udział popytu na złote sztabki i monety pojawił się dopiero od Lehman Brothers w 2008 roku. Wcześniej wynosił zaledwie 400 ton (niskie kilkaście procent udziału). W latach 2010-2012 było to już kilka razy więcej: tysiąc-dwa tysiące ton (około 30% – 40% udziału)
3. ETFy generowały systematyczny popyt na złoto ale tylko do 2012 roku (kilkaset ton rocznie). Od 2013 roku (duży jednorazowy odpływ w wysokości 900 ton) ETF generowały podaż (około 150 ton rok 2014 i 2015)
4. Zużycie złota w przemyśle systematycznie spada (zarówno w ujęciu procentowym ale i w tonach: w roku 2005 było to około 450 ton a w roku 2015 już tylko około 300 ton)
5. I co bardzo ciekawe, historycznie banki centralne (jako całość) pozbywały się złota aż do roku 2009 (banki zachodnie). Od 2010 roku banki centralne są po stronie popytowej jako segment. To głównie zasługa Banku Centralnego Rosji oraz Chin.

Aktywność podażowo-popytowa banków centralnych za ostatnie dwadzieścia lat przedstawia poniższy wykres:

Źródło: WGC

W efekcie historyczne posiadanie złota przez poszczególne banki centralne dosyć mocno zmieniło się. Pomiędzy rokiem 1993-2014 wygląda to tak:

Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/Gold_reserve

A obecny udział złota w rezerwach poszczególnych banków centralnych prezentuje się następująco (szacuje się, że banki centralne w sumie posiadają około 20 % zasobów złota):

Analiza rynku złota: strona podażowa złota

Historia produkcji złota (wydobycie przez kopalnie) ostatnie sto lat przedstawia poniższy wykres:

Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/Peak_gold

Co szczególnie ciekawego można zauważyć na powyższym wykresie? Historycznie wystąpiły cztery szczyty w produkcji złota. I wystąpiły one regularnie dokładnie co trzydzieści lat.

Z kolei poniżej wrzuciłem listę dziesięciu największych producentów złota w roku 2015 w podziale na kraje. Warto zauważyć, że chociaż złoto notowane jest w USD to USA produkuje zaledwie kilka procent złota w skali światowej:

Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_gold_production

A poniżej przygotowałem dla Was historię produkcji złota dla poszczególnych państw. Widać na niej między innymi, że rekordowa podaż złota to głównie zasługa Chin i Rosji. Produkcja złota systematycznie zwiększa się w tych krajach:

Ważnym uzupełnieniem podaży złota jest recykling już wydobytego złota (ponowny przerób już dawno wydobytego złota). Poniżej historia recyklingu złota za ostatnie kilkanaście lat:

Szczególnie widoczny jest mocny wzrost recyklingu złota od roku 2009 roku. Przyrost podaży złota z tego tytułu wyniósł prawie tysiąc ton. Był to znaczny wzrost względem średniej z poprzednich lat, która wynosiła około osiemset ton.

Natomiast tak wygląda podział podaży złota ze względu na produkcję w kopalniach oraz recykling złota (ostatnie trzy lata, tony):

Patrząc na historyczną relację recyklingu do całej podaży złota, jej udział wynosił w ostatnich latach około 1/3.

W ramach inwestowania przy użyciu certyfikatów inwestycyjnych ING Turbo dostępne są też certyfikaty na surowce, między innymi złoto (można kliknąć aby przejść na certyfikaty ING Turbo na surowce):

Więcej informacji na temat mojej współpracy z ING Securities jak i o samych certyfikatach ING Turbo znajdziecie na końcu artykułu.

Analiza rynku złota: cena złota a popyt na złoto

Pierwszą rzeczą, którą warto przeanalizować to analiza cen złota w kontekście popytu na złoto. Popyt na złoto lewa skala, ceny złota prawa skala:

Patrząc na powyższy wykres widać zależność pomiędzy tymi dwoma parametrami. Analizując powyższy wykres można jednak dojść też do wniosku, że muszą też być inne czynniki wpływające na cenę złota. Na przykład w latach 2005-2007 popyt był stabilny, a jednak cena złota w tym czasie wzrosła o kilkadziesiąt procent.

Analiza rynku złota: cena złota a podaż złota

Kolejny czynnik do przeanalizowania to podaż złota.

Warto zwrócić uwagę, że poprzedni bardzo mocny wzrost cen złota miał miejsce na początku lat siedemdziesiątych dwudziestego wieku. Było to dokładnie w momencie gdy podaż złota z kopalni ustanowiła szczyt i zaczęła spadać. Podobna sytuacja była ostatnio:

Poniżej pokazałem szczegółową dynamikę podaży złota z kopalni w ciągu ostatnich dwudziestu lat:

Na powyższym wykresie możemy dostrzec trzy okresy:

1. Do roku 2001 podaż złota rosła z roku na rok (ceny złota były nisko).
2. Pomiędzy rokiem 2002 a 2008 podaż złota z kopalni złota zmniejszała się (silny wzrost cen złota).
3. Od 2009 roku następuje stopniowy wzrost podaży złota z kopalni, co w połączeniu ze znacznym wzrostem recyklingu złota (też od 2009 roku) powoduje znaczny wzrost podaży złota.

W tym wypadku sama podaż złota ponownie nie do końca tłumaczy zachowanie cen złota. Mocny wzrost podaży wydobycia i rycyklingu nastąpił w 2009 roku. Złoto ustanowiło jednak szczyt dopiero po trzech latach w roku 2012.

Analiza rynku złota: kurs dolara

Kolejnym czynnikiem tłumaczącym zachowanie cen złota jest kurs dolara. W momencie gdy dolar osłabia się względem pozostałych walut ceny złota zachowują się dobrze. Natomiast w momencie gdy dolar umacnia się, ceny dolara zachowują się słabo. W celu unaocznienia tego efektu poniżej dwa wykresy:

Na pierwszym wykresie nałożyłem na siebie złoto i indeks dolara. Lewa skala cena złota, prawa indeks dolara:

(Kurs USD względem koszyka walut ważonego udziałami w handlu – wg danych St. Louis Fed.)

Natomiast poniżej ten sam wykres, ale dla lepszego zobrazowania zależności: indeks dolara odwróciłem skalę. Dzięki temu o wiele lepiej widać zależność pomiędzy kursem dolara a cenami złota:

Analiza rynku złota: cena złota a giełda

Bardzo ciekawą rzecz można zauważyć, jeżeli porównamy zachowanie kursu złota oraz indeks giełdowy w USA: S&P. Na zielono zaznaczyłem okres hossy na giełdzie. Był takie trzy okresy. Był to okres gdy złoto było w niełasce. Z kolei na czerwono to okres gdy giełda słabo sobie radziła. I był to okres dobry dla złota:

Analiza rynku złota: cena złota a realne stopy procentowe

Powyższe zachowanie złota i giełdy jest tym bardziej ciekawe, jeżeli zestawimy go z realnymi stopami procentowymi. W momencie gdy mieliśmy dodatnie stopy procentowe, był to okres słaby dla złota. Z kolei okresy dobre dla złota to ujemne realne stopy procentowe:

Powyższy wykres może wyjaśniać dwie rzeczy:

1. Złoto jest dobrą inwestycją dla inwestorów gdy pozostałe formy inwestycji przynoszą ujemną realną stopę zwrotu (po uwzględnieniu inflacji)
2. Ciekawe jest też jednak to, że w okresie, gdy mieliśmy historycznie dodatnie realne stopy procentowe, czyli np. stopy procentowe powyżej inflacji, gospodarka i tak dobrze sobie radziła. Wynikałoby więc z tego, że to nie poziom stóp procentowych decyduje o kondycji gospodarki.

Analiza rynku złota: przepływy środków pomiędzy różnymi formami inwestycji

Na zakończenie warto zwrócić uwagę, że w krótszym terminie, oprócz czynników fundamentalnych, ważne mogą też być przepływy pomiędzy różnymi aktywami.

Na przykład w pierwszym kwartale 2016 ceny złota bardzo mocno wzrosły:

Było to spowodowane prawdopodobnie bardzo dużymi napływami środków do ETF na złoto, które były najwyższe od 2009 roku:

Przeciwne zachowanie: mocne spadki cen złota mieliśmy z kolei w drugim kwartale 2013 roku. Był to okres gdy z  ETF odpłynęło prawie 500 ton złota.

Fundamentalna analiza rynku złota: podsumowanie

Podsumowując, na ceny złota wpływa kilka czynników. W długim terminie szczególnie ważna jest relacja pomiędzy popytem a podażą złota, ale i długoterminowy kurs dolara jak i zachowanie (stopy zwrotu) z innych klas aktywów (giełda wersus złoto oraz realne stopy procentowe).

W krótszym terminie ważne mogą być dodatkowo przepływy pomiędzy różnymi klasami aktywów, jak na przykład duże odpływy lub napływy do złotowych funduszy ETF.

Uwaga: Powyższy artykuł umieściłem w ramach punktu numer osiem w sekcji: >>> Strona główna>>> Jak inwestować >>> Punkt 8. Inwestowanie bezpośrednio w akcje: analiza fundamentalna.

Powyższy artykuł powstał w ramach współpracy z firmą ING Securities, promotorem certyfikatów ING Turbo na rynku polskim

W ramach współpracy powstanie osiem artykułów:

1. Krach i Wojna: pięćdziesięcioletni Cykl Kondratiewa a granice kreowania długów
2. Analiza krachu 1929 i wielkiej depresji po 1929 roku
3. Demografia Japonii a demografia Polski: wpływ na giełdę, gospodarkę i inflację
4. Co wpływa na kursy walut? Jakie są teorie dotyczące kształtowania się kursów walut w krótkim i długim okresie czasu?
5. Fundamentalna analiza rynku złota
6. Fundamentalna analiza rynku ropy naftowej
7. Fundamentalna analiza rynku gazu
8. Fundamentalna analiza rynku miedzi w kontekście KGHM

Uwaga: to nie jest artykuł sponsorowany. To znaczy, że ja sam wybrałem tematy na jakie będę pisał. Umowa o partnerstwie jest taka, że mogę napisać na powyższe tematy co tylko uznam, że warto napisać. I to właśnie zrobiłem/zrobię. Za podzielenie się moimi przemyśleniami otrzymam stałe wynagrodzenie.

Certyfikaty inwestycyjne ING Turbo

Certyfikaty umożliwiają inwestowanie w różne instrumenty finansowe notowane na całym świecie przy użyciu dźwigni finansowej o różnej wielkości.

Certyfikaty ING Turbo notowane są na polskiej giełdzie i można w nie inwestować kupując je w każdym biurze maklerskim. Można dzięki nim zarabiać zarówno na wzrostach jak i spadkach instrumentów bazowych. Emitentem i animatorem jest bank ING N.V. w Amsterdamie.

Dużą zaletą ING Turbo jest możliwość inwestowania w te instrumenty na rachunkach maklerskich IKE oraz IKZE ponieważ są one traktowane jako produkty rynku kasowego.

Uwaga: Inwestowanie przy użyciu dźwigni finansowej zwiększa potencjalne zyski ale i jednocześnie wiąże się też z odpowiednio większym ryzykiem.

Tutaj jest broszura na temat ING Turbo:

Na ósmej stronie powyższej broszury wytłumaczony jest krok po kroku przykład inwestowania i działania certyfikatu na akcje spółki PKO BP (można kliknąć aby powiększyć):

W przypadku certyfikatów ING Turbo warto zwrócić uwagę na poziom kosztów finansowania. Według informacji, które uzyskałem od ING, obecnie wyglądają one dla przykładowych instrumentów tak:

Więcej informacji na temat Certyfikatów ING Turbo znajdziecie w nagraniach video tutaj:

Pod powyższymi linkami znajdują się również informacje na temat kosztów oraz ryzyk związanych z inwestowaniem przy użyciu certyfikatów ING Turbo.

Po zapoznaniu się z powyższymi materiałami możecie sprawdzić swoją wiedzę w krótkim teście: trzynaście pytań i będziecie wiedzieć, czy któreś elementy wymagają głębszego poznania.

Poniżej znajduje się lista wszystkich instrumentów finansowych na które wystawiane są certyfikaty. Nie jest to katalog zamknięty, ING NV otwarty jest na zgłoszenia związane z zapotrzebowaniem na nowe instrumenty bazowe.

Uwaga: po kliknięciu w nazwę konkretnego certyfikatu, u góry strony macie podany tiker tego instrumentu: informacja ta jest pomocna przy składaniu zleceń w Waszym biurze maklerskim.

Jeżeli po zapoznaniu się z powyższymi materiałami macie dodatkowe pytania związane z certyfikatami ING Turbo, pytajcie w komentarzach.