Jesteśmy eksporterem netto: historia eksportu i importu Polski

Prawie dwa lata temu, w 2013 roku, jako jeden z pierwszych zauważyłem, że jesteśmy eksporterem netto. Dokładna analiza na ten temat była tutaj: Jak podwoić PKB? Polska, jak Niemcy, będzie eksporterem netto (a nawet już jest)? Jak to możliwe???. Było to zaraz po tym, jak GUS po raz pierwszy w nowej historii Polski podał dane o dodatnim saldzie wymiany handlowej. Zobaczmy więc co stało się od tamtego czasu, bo jest na co…

Ten wpis to również odpowiedź na Wasze pytania pod ostatnim artykułem: Polska wyzyskuje Niemcy: mamy sporą… nadwyżkę handlową!, gdzie pytaliście między innymi jak wygląda polska sytuacja nie tylko w przypadku Niemiec ale i całego polskiego eksportu. Odpowiedź na Wasze pozostałe pytania będzie w kolejnych wpisach (między innymi pytanie o rachunek obrotów bieżących).

Uwaga: dla przypomnienia, jak zwykle, poniższe wykresy są na podstawie danych GUS: dane miesięczne dla gospodarki można znaleźć tutaj: znajdują się tutaj pliki excel z danymi w ujęciu miesięcznym, kwartalnym oraz roczny. Bardzo fajna baza danych o Polsce i polskiej gospodarce.

Jesteśmy eksporterem netto: dwa kluczowe wykresy eksportu i importu Polski

Pierwszy z nich to miesięczne dane o eksporcie netto Polski od 2000 roku (eksport minus import za dany miesiąc). Widzimy na nim, że już od kilkunastu miesięcy mamy sporo miesięcy, gdzie Polska była eksporterem netto (miała większy eksport niż import). I ta nadwyżka cały czas poprawia się:

Z kolei na tym wykresie pokazałem eksport netto za ostatnie dwanaście miesięcy. Poniższy wykres powstaje w ten sposób, że sumuję saldo eksportu netto za ostatnie dwanaście miesięcy.

Jesteśmy eksporterem netto: 12 miesięczny eksport netto

To co warto szczególnie zwrócić uwagę, to fakt, że za luty i marzec 2015 roku po raz pierwszy w historii mieliśmy dodatnie saldo polskiego eksportu netto: prawie 7 mld zł.

W poprzednich latach ujemne saldo w handlu zagranicznym wynosiło nawet po minus kilkadziesiąt mld zł w skali dwunastu miesięcy! Stanowiło to nawet wysokie kilka procent polskiego PKB (PKB Polski to około 1 700 mld zł obecnie):

Tak jak pisałem prawie dwa lata temu, pozytywną tendencję w polskim handlu zagranicznym można było zobaczyć już kilka lat temu.

Pokazywałem to na wykresie, odpowiadając na pytanie, ile historycznie stanowił polski eksport w polskim imporcie. Jeszcze kilkanaście lat temu polski eksport był znacznie niższy niż import (nawet o około minus 30/40%):

Ale z roku na rok, przez te kilkanaście lat, dziura w polskim handlu zagranicznym zmniejszała się, co również widać na poniższych dwóch wykresach:

Na pierwszym z nich przedstawiłem dane w mld złotych o polskim eksporcie i imporcie oraz dynamiki w skali roku dla tych danych (dane w mld zł w ujęciu miesięcznym):

Jak widać powyżej, w ostatnich kilkunastu latach, dynamika polskiego eksportu była zdecydowanie wyższa niż importu (dla większości czasu).

Jesteśmy eksporterem netto: wartość polskiego eksportu i importu za 12 mies.

Z kolei na poniższym wykresie pokazałem ile wynosi polski eksport i import w skali roku (krocząco za ostatnie dwanaście miesięcy, dane w mld zł):

Jesteśmy eksporterem netto: dlaczego z roku na rok jest coraz lepiej 

1. Po upadku komunizmu bardzo wiele produktów importowaliśmy i relatywnie niewiele byliśmy w stanie eksportować bo nie mieliśmy co. Jednak z czasem polskie produkty zaczęły wypierać wiele produktów importowanych a z kolei coraz lepiej radzimy sobie w eksporcie.
   Na przykład jeszcze dwadzieścia lat temu importowaliśmy prawie 100% płytek ceramicznych (głównie Włochy i Hiszpania). Obecnie nie tylko produkujemy na własne potrzeby, krajowe, ale i jesteśmy eksporterem netto płytek za granicę (na rynki wschodnie oraz do Niemiec).
2. W poprzednich latach przeniesiono wiele produkcji do Azji, ale teraz jest to nieopłacalne dla części produktów: wzrost kosztów produkcji plus brak możliwości zarządzania na bieżąco popytem: czas transportu z Azji to miesiące.
   Dlatego Polska staje się centrum produkcji, która jest przenoszona z Chin do Polski (robią tak zarówno polskie firmy ale i koncerny z Europy Zachodniej).
3. To co też kluczowe: wiele produktów coraz lepiej radzi sobie na rynkach zagranicznych. I nie są to tylko przysłowiowe jabłka, bo mamy coraz więcej przetworzonych produktów, które dobrze nam się sprzedają za granicą. Co dokładnie można zobaczyć tutaj. Ale nawet bez tego linku, wystarczy zobaczyć jak dobrze radzą sobie takie firmy jak CDR, Amica, Forte, Selena, Stomil Sanok, Kęty itd…

Ale o takich rzeczach nie usłyszycie w najpopularniejszych mediach, bo one zajmują się tym, czym się zajmują…

I na zakończenie warto też dodatkowo zwrócić uwagę, że w ostatnich kilku miesiącach płacimy trochę mniej za import ropy naftowej z Rosji, bo jej ceny się załamały.

Ile to może być w skali roku? Cały import z Rosji to około 50/60 mld zł w skali roku, z czego pewnie około połowy to ropa naftowa. Jeżeli uwzględnić spadek cen ropy naftowej a z drugiej strony wzrostu kursu dolara do 3,70, w skali roku powinno to być około minus 20/30%. Daje to nam kilka mld zł mniejsze koszty importu w skali roku.

Z drugiej jednak strony trzeba też zwrócić uwagę, że w poprzednich latach saldo polskiej wymiany handlowej poprawiało się z roku na rok, pomimo wzrostu cen ropy naftowej i innych surowców. A nie jest łatwo poprawiać bilans handlu zagranicznego, jeżeli za surowce (import) musieliśmy płacić coraz więcej z roku na rok…

Poniżej wykres cen ropy naftowej w złotówkach:

Podsumowując, są rzeczy, ogromne wyzwania, przed którymi stoi Polska, pisałem o tym między innymi tutaj: 

• W matni: krach polskiej gospodarki w ciągu kilkunastu lat? Podatki + wyjazdy = bankructwo państwa i ZUS czy tutaj:
• Polska katastrofa demograficzna: prognoza demografii GUS 2014 a 2002 i 2007

Ale i są też pozytywne trendy, które warto zauważać, jak na przykład ten opisany powyżej… czy też ten z Niemcami o ktorych pisałem ostatnio: Polska wyzyskuje Niemcy: mamy sporą… nadwyżkę handlową!