Analiza pięcioczynnikowa Portera

Analiza pięcioczynnikowa Portera, pozwala dokonać oceny branży w jakiej działa firma. Wśród czynników wpływających na pozycję firmy są: siła oddziaływania dostawców i odbiorców, siła walki konkurencyjnej w sektorze oraz groźba wejścia nowych konkurentów a co za tym idzie substytutów. Im mniejsza jest wartość powyższych czynników, tym większa jest atrakcyjność sektora spółki. W artykule szczegółowo opisana została analiza sił dostawców i odbiorców.

Analiza pięciu sił Portera jest ciekawą koncepcją analizy branży, w której działa dana firma. Dzięki modelowi Portera można zbadać atrakcyjność danego sektora z punktu widzenia obecnych i przyszłych inwestorów. Modelem tym można też starać się wyjaśnić wysokość marż w danej branży, czyli innymi słowy rentowność spółki. Analiza sektora to jedna z ważnych składowych analizy fundamentalnej.

Analiza pięcioczynnikowa wskazuje następujące czynniki, które wpływają na atrakcyjność branży:

-Siła oddziaływania dostawców i możliwość wywierania wpływu przez nich na daną firmę.

-Siła oddziaływania odbiorców i możliwość wywierania wpływu przez nich na daną firmę.

-Siła walki konkurencyjnej w danym sektorze.

-Groźba wejścia nowych konkurentów.

–Groźba wejścia na rynek substytutów.

Atrakcyjność sektora jest tym mniejsza im większa jest siła odbiorców i dostawców, im większa możliwość wejścia nowych konkurentów. Pojawienia się substytutów oraz dodatkowo im większa jest walka konkurencyjna pomiędzy firmami.

Analiza pięcioczynnikowa Portera: siła dostawców i odbiorców:

-Relacji podaży i popytu na dany produkt (jeżeli popyt na dany produkt przewyższa podaż, mamy do czynienia z rynkiem producenta i wtedy jego siła przetargowa jest większa. W przeciwnym wypadku, gdy podaż przewyższa popyt mamy do czynienia z rynkiem klienta).

-Stopnia koncentracji sektora dostawcy w porównaniu z sektorem odbiorcy (im wyższa koncentracja tym większa siła dostawcy, np. bank-klient indywidualny).

-Uzależnienia jakości produktu końcowego od jakości komponentów dostarczanych przez dostawcę (im większe uzależnienie tym większa siła, np. mikroprocesory w komputerach).

-Monopolu dostawcy lub odbiorcy (spowodowanego np. dominacją w sektorze czy też niepowtarzalnością technologiczną, użytkową wyrobu).

–Dużego udziału dostawcy w kosztach odbiorcy (z jednej strony umacnia pozycję dostawcy ale z drugiej zwiększa ryzyko nacisków na obniżenie ceny, gdyż nawet mała obniżka kosztów może znacznie zwiększyć zysk odbiorcy).

-Kosztu zmiany dostawcy lub klienta (wiąże się to np. z utratą części rynków zbytu, czy też kosztami poszukiwania nowych dostawców lub odbiorców, zazwyczaj subiektywna ocena tego kosztu jest wyższa od rzeczywistego).

-Możliwości integracji pionowej (czyli możliwość wytwarzania przez dostawcę wyrobu finalnego lub też rozpoczęcie produkcji danego materiału czy komponentu przez odbiorcę, np. eliminacja hurtowników, gdy producenci sami budują swoją sieć sprzedaży lub detaliści nawiązują bezpośrednie kontakty z producentami).

Według autorów książki „Analiza strategiczna przedsiębiorstwa” analiza pięcioczynnikowa obecnej i przyszłej siły dostawców i odbiorców jest bardzo ważną częścią analizy sektora. Dzięki temu firma może zlokalizować czynniki powodujące koszty i zyski przedsiębiorstwa oraz wydzielić strategicznych dostawców i klientów a przez to określić w jakim zakresie mogą się oni przyczynić do sukcesu lub porażki strategii firmy w przyszłości. Dodatkowo można zidentyfikować przyszłe źródła zagrożeń ze strony dostawców oraz odbiorców (np. zrezygnować z nich) i znaleźć takich partnerów, którzy przyczynią się do rozwoju firmy. Autorzy książki polecają też zastosowanie dwóch metod pomocniczych: segmentacji marketingowej oraz punktowej oceny dostawców oraz odbiorców.

Opis kolejnych „sił” Portera w następnym artykule: Pięć sił Portera cz.2 – nowi konkurenci oraz substytuty

Na podstawie:

„Analiza strategiczna przedsiębiorstwa”; Grażyna Gierszewska, Maria Romanowska; PWE Warszawa 2003